SOSYAL MEDYA KULLANIM MOTİVASYONLARINI DİJİTAL EMEK PERSPEKTİFİNDEN OKUMAK


Creative Commons License

Özmen S., Akar D.

e-Journal of New Media / Yeni Medya Elektronik Dergi, cilt.7, sa.3, ss.238-261, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

The latest developments in communication technologies and the emergence of new applications have made the economic aspect of new media an important area of research. The new process, which started with digitalization, has also transformed forms of production and consumption. The prevalence of new media technologies and popular user content brought about interest in different topics such as user labor, user data usage, and user data sharing. While the production of content by users on social media platforms constitutes the main data that facilitates the operation of these systems, the collected user data is sold to large corporations for advertising purposes. Despite the exploitation of user labor in the new media environment and several security flaws on these platforms, the amount of content on social media platforms continues to grow day by day. The main motivation of new media users regarding this content does not involve tangible compensation. There are different sources of motivation in the usage of new media by users. By maintaining their existing relationships over social media or establishing new social relationships on these platforms, users strengthen their social capital. Additionally, by joining various groups, users of new media reinforce their feelings of liking and belonging, they keep producing to obtain the respect and status that they could not obtain in real life. Moreover, while it is much easier for some people to express themselves via social media, others meet the needs they are unable to meet in real life by creating fictional personalities on these platforms. Therefore, it may be argued that there are various social or emotional motivations effective in user-based production in new media. This study was designed as a study of users to determine the needs that push individuals to spend digital labor on new media platforms and which needs are met by new media. In this study, a survey form that was created in the form of a scale based on field research that was conducted with 220 users between the ages of 14 and 64. Consequently, it was determined that the participants acted not with “material” motivations but with “social” motivations while using social media platforms. The most frequently stated main motivations of the participants were found to be “relaxation/blowing off steam” and “self-expression”.

Keywords: New Media, Digital Labor, User, Motivation, Social Capital. 

İletişim teknolojilerindeki son gelişmeler ve yeni uygulamaların ortaya çıkması yeni medyanın ekonomik boyutunu önemli bir inceleme alanı haline getirmiştir. Dijitalleşme ile birlikte başlayan yeni süreç, üretim ve tüketim biçimlerini de değiştirmiştir. Yeni medya teknolojilerinin yaygınlaşması ve öne çıkan kullanıcı içerikleri, kullanıcı emeği, kullanıcı verilerinin paylaşılması ve kullanılması gibi farklı konuları gündeme getirmiştir. Sosyal medya platformlarında kullanıcıların içerik üretimi hem bu sistemlerin işlemesini sağlayan temel verileri oluştururken hem de toplanan kullanıcı verileri reklamcılık hedefleri ile büyük şirketlere satılmaktadır. Yeni medya ortamında kullanıcı emeğinin bu şekilde sömürülmesi ve güvenlik yönünden birçok açığa rağmen sosyal medya platformlarında üretilen içerikler her geçen gün artmaktadır. Yeni medya kullanıcıları için bu ortamda üretilen içeriklerin temel motivasyonu maddi bir karşılık içermemektedir. Kullanıcıların yeni medya kullanımda farklı motivasyonlar yer almaktadır. Kullanıcılar bu platformlarda sosyal medya üzerinden var olan ilişkilerini sürdürerek ya da yeni sosyal ilişkiler geliştirerek sosyal sermayelerini güçlendirmektedir. Ayrıca yeni medya kullanıcıları çeşitli gruplara katılarak sevgi ve aidiyet duygularını güçlendirmekte, gerçek hayatta edinemeyecekleri saygı ve statüyü edinmek için sürekli olarak üretmeye devam etmektedir. Bununla birlikte kimi bireyler için sosyal medya aracılığı ile kendini ifade etmek çok daha kolayken kimi bireyler de bu ortamlarda kendileri için oluşturdukları kurgusal benlikleri ile gerçek hayatta karşılayamadıkları ihtiyaçlarını gidermektedirler. O halde yeni medyada kullanıcı üretiminde çeşitli sosyal ya da duygusal motivasyonların etkili olduğunu söylemek mümkündür. 

Bu çalışma bireyleri yeni medya üzerinde dijital emek harcamaya iten gereksinimlerin neler olduğunu ve yeni medyanın hangi ihtiyaçları karşıladığını tespit etmeyi amaçlayan bir kullanıcı çalışması olarak tasarlanmıştır. Bu doğrultuda, 14-64 yaş grubu aralığından 220 katılımcıya çalışma kapsamında geliştirilen alan araştırmasına dayalı ölçeğe uygun anket formu uygulanmıştır. Sonuç olarak, katılımcıların sosyal medya platformlarını kullanırken “maddi” motivasyonlarla değil, “sosyal” motivasyonlarla hareket ettiği tespit edilmiştir. Çalışmada katılımcıların öne çıkan temel motivasyonları “rahatlama/kafa dağıtma” ile “kendini ifade etme” olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Yeni Medya, Dijital Emek, Kullanıcı, Motivasyon, Sosyal Sermaye.