Muhalefet, Kime ve Neye: Dinsel Söylemde Muhalefet


GÜNDÜZ Ş.

MİLEL VE NİHAL İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, cilt.15, sa.2, ss.8-33, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Birçok iktidar dinden ve dinin bazı kutsallarından hareketle kendisini meşrulaştırmış ve toplumdan kendilerine itaat istemişlerdir. Bununla birlikte geçmişten günümüze din ve dini gruplarla iktidar sahipleri arasında sıklıkla çatışmalar yaşanmıştır. İktidar kendisine itaat etmeyen ve muhalif davranan her akımı gayrimeşru ilan etmiş ve bir şekilde yok etmeye çalışmıştır. Dini gelenekler muhalefet kavramını iki bağlamda ele alır: bunlardan ilki dinin üstün varlıklarına ve öngördüğü değerlere muhalefettir. Din böylesi bir muhalefeti kabul etmez; sapkınlık ve günah olarak görür. İkincisi ise dünyevi egemenlere yönelik muhalefettir. Bunu ise her din kendi iktidar algısından hareketle tanımlar. Öyle ki egemenliği kutsayan Hıristiyanlık gibi yapılar dünyevi iktidarlara itaati öngörür ve muhalefeti eleştirir. İslam gibi dinler ise mutlak otorite olarak Allah’ı kabul ettiğinden dünyevi iktidarla ilişkiyi bu bağlamda ele alır. Referansını Allah’tan ve Allah’ın sınırlarından almayan her iktidarı zulüm olarak değerlendirir ve böylesi iktidarlara muhalefeti inanan birey için bir görev addeder. Nitekim Kur’an tarih boyu peygamberlerin böylesi otoritelere karşı yaptıkları muhalefetten birçok örnek verir.

Many governments have tried to legitimate themselves by religious discourse and, by doing this, demanded obedience from the society. However, there have been frequent clashes between religion and religious groups and the ruling class from the past to present. The ruling class has declared every movement that does not obey and acts as opponent unlawful, and has tried to destroy. Religious traditions, on the other hand, take the concept of opposition in two contexts: the first is the opposition to the supreme being/beings of religion and the values it predicts. Religion does not accept such opposition and treats it as a deviation and sin. The latter is the opposition to the earthly authorities. Concerning this each tradition has an understanding due to its concept of authority. Some religions like Christianity bless the concept of sovereignty, predict obedience to any government in earth and criticize opposition. The others like Islam accept God as the absolute authority and the relationship with earthly Powers is addressed in this content. It is consequently considered that every authority that does not receive its reference form God and God’s will is null and unlawful. It is also accepted as a duty for every believer to oppose such authorities. The Qur’an, as a matter of fact, gives many examples of the opposition of the prophets to such authorities throughout history