Akademik Veri Yönetim Sistemi
Esengü Bitig: Doğumunun 60. Yılında Zühal Ölmez Armağanı ( 1. Basım), T. Karaayak,U. Uzunkaya, Editör, Kesit Yayınları, İstanbul, ss.555-588, 2021
Özet: Taşkent Orta Asya’nın, Özbekistan’ın en önemli kültürel ve sosyal
merkezlerinden birisidir. Taşkent şehri ve Taşkent şehri etrafındaki Karluk grubuna ait
ağızlar, Özbek edebi dilinin fonetik esasını oluşturmaktadır. Fergana, Margılan, Endican,
Taşkent vahası (ili) ve Taşkent gibi şehirler, Özbek edebi dili için temel olan ağızların
konuşulduğu yaşam merkezleri sayılır. Taşkent’in günümüzdeki önemi yeni oluşmuş
değildir. Çarlık dönemine kadar da Taşkent önemli ticaret ve gelişim merkeziydi ve Türk
boyları için de bir merkez konumundaydı. Sovyet döneminde de Özbekistan Sovyet
hükümeti Taşkent’in kültürel varlığını ve ağız özelliklerini pekiştirmiş, bu durum
bağımsızlıktan sonra da devam etmiştir. Taşkent ağzı için Polivanov “İranlılaşmış”
terimini kullanır ve yaptığı ağız tasniflerinde bunu önemli kriterlerden biri olarak belirler.
Borovkov ve Gazi Alim gibi bilim insanları da Polivanov’un çalışmaları hakkında kendi
görüşlerini belirtmişlerdir. Bu çalışmada “İranlılaşmış” olduğu ileri sürülen Taşkent ağzı
ve özellikleri üzerinde durulacaktır.
Anahtar kelimeler: Özbekçe, Taşkent ağzı, Özbekçenin Karluk ağızları,
“İranlılaşma”, sinharmonizm