Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd National Marine Monitoring and Evaluation Symposium, Antalya, Türkiye, 6 - 09 Aralık 2022, ss.1
Son yıllarda, Marmara Denizi ekosistemi ve balık stoklarının durumunu ortaya koymak için önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu derlemede, bu çalışmalardan elde edilen sonuçlar sentezlenerek Marmara Denizi’nin ekosistem değişimi ve balıkçılığının durumu ortaya konmuş, iyi balıkçılık yönetimi ve stokların sürdürülebilirliği için öneriler geliştirilmiştir.
Marmara Denizi, bir geçiş bölgesi olarak, Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile Türk Boğazlar Sistemini oluşturan ve yarı kapalı iç deniz özelliğine sahip bir ekolojik koridor olarak kabul edilmektedir. Ekonomik öneme sahip Atlantik-Akdeniz orijinli pelajik balıkların Akdeniz ve Ege’den Karadeniz’e beslenme amacıyla yaptıkları göçler esnasında konakladıkları ve yumurta bıraktıkları bir denizdir. Diğer denizlerimizden çok daha küçük yüz ölçüme sahip olmasına rağmen Türkiye balıkçılığındaki payı % 10-15 arasında değişmektedir. Bunun yanında, kuzeydoğusunda yer alan, 15 milyonluk nüfusu ile ülkemizin en kalabalık, şehirleşmenin en yoğun olduğu, İstanbul büyükşehri ve doğusunda yer alan endüstri faaliyetlerinin ana merkezi İzmit Körfezi ile deniz ekosistemi üzerinde tanımlanan bütün genel baskı türlerinden farklı yollarda ve farklı seviyelerde etkilenmektedir. Marmara Denizi, insan kaynaklı baskıların deniz ekosistemlerine etkilerinin ayrı ayrı ve kümülatif olarak değerlendirilebileceği doğal bir laboratuvar olması bakımından ülkemiz diğer denizel ekosistemleri üzerindeki insan kaynaklı baskıların anlaşılmasına bakımından önemlidir.
Marmara Denizi, 1995-2015 yılları arasında ekosistem durumu ve insan kaynaklı baskılar açısından önemli bir rejim geçişine maruz kalmıştır. Bu dönem, bu deniz üzerinde oluşan insan kaynaklı baskıların; yani kontolsüz şekilde aşırı avcılığın, iklim değişikliğine bağlı deniz suyu sıcaklığı artışının ve başta İstanbul anakenti ve İzmit Körfezi olmak üzere kirliliğin deniz ortamında giderek arttığı bir dönemdir. Ek olarak, Marmara Denizi balıkçılığında kaybolan ve avcılığı %80’den fazla düşen balık ve omurgasız türleri de bu dönemde yoğunlaşmaktadır. Kaybolan türlerin arasında bulunan büyük pelajik avcı türler ekosistemin dengesinin giderek bozulduğunun bir göstergesidir. Bu geçiş dönemi boyunca avcı türlerin ortamdan çekilmesi, küçük pelajik balıkların ve bentik türlerden derin su pembe karidesinin stoklarında artışa neden olmuştur. 2007 yılında yaşanan müsilaj oluşumunda bahsedilen diğer insan kaynaklı baskıların yarattığı etkilerin yanı sıra, yalnızca belirli türleri hedef alarak besin ağındaki canlıların bağıl kompozisyonlarını ve böylelikle birbirleriyle olan etkileşimlerini değiştiren balıkçılığın da önemli bir etkisinin olduğu görülmektedir. İronik bir şekilde, 2007 müsilaj oluşumu sonrasında en büyük ekonomik hasarı ise yine Marmara Denizi balıkçılığı almıştır.
The Sea of Marmara (SoM) is a semi-enclosed sea that comprises the Turkish Straits System along with the Çanakkale and Istanbul Strait and a transition zone between the Black Sea and Mediterranean Sea. It is a migration route of economically important pelagic fishes of Atlantic-Mediterranean origin from the Mediterranean and Aegean Sea to the Black Sea and defined as an ecological corridor. Although it has a much smaller catchment area than other Turkish seas, its contribution to Turkish fisheries is considerable which varies between 10-15%. Considering the human-induced pressures, the metropolitan city of Istanbul with a population of 15 million people, located in the northeast, and the Gulf of Izmit region in the east is the main center of industrial activities, so that the SoM is affected by several general pressure types defined on the marine ecosystem in different ways and at different levels. Generally, those human-induced pressures can be defined as biological degradation, pollution of hazardous substances, nutrient and organic matter enrichment, solid waste pollution, and physical habitat loss. The SoM is important in understanding the human-induced pressures on other marine ecosystems, as it is a natural laboratory where the effects of anthropogenic pressures on marine ecosystems can be evaluated separately and cumulatively.
The lack of management, regulation and control mechanisms in marine fisheries, which cannot keep up with the pace of technological developments, has led to sharp declines and fluctuations in fish stocks for the last 30 years. This process, which started with uncontrolled fishing, combined with other human-induced effects, namely climate change and pollution, causes the resilience of marine ecosystems to weaken, their health to deteriorate and their changes irreversible. The resilience and health of an ecosystem is related to the balanced relationships of its components with each other and their environment, namely the food web and habitat structure. Any changes related with human-induced effects causes social, economic and governance problems by disrupting the ecosystem services, namely the benefits that humans derive from the seas.
Recently, important studies have been carried out to reveal the status of the SoM fish stocks and its ecosystem. In this review study, i) The results obtained from these studies are synthesized to reveal the ecosystem change and fisheries status; ii) The relationship between the mucilage event and the fisheries, and the status of the important fish stocks before and after mucilage events are evaluated; and lastly iii) Recommendations are developed for better fisheries management and stock sustainability.