3-5 Yaş Çocuklarında Zihin Kuramı ve Yönetici İşlev Becerilerinin Olumsuz ve Prososyal Yalan Söyleme Davranışları Üzerindeki Etkisi

Aydın M. Ş., Dayhan T., Eskicioğlu G., Karabacak A., Karakaş E.

Çocuk ve Gelişim Dergisi, cilt.3, sa.5, ss.47-60, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 3 Sayı: 5
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Çocuk ve Gelişim Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.47-60
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu araştırmanın amacı, çocukların zihin kuramı ve yönetici işlev becerilerinin olumsuz ve prososyal yalan söyleme davranışları üzerinde etkisi olup olmadığını incelemektir. Araştırmaya yaşları 36-72 ay arasında değişen 62 kız, 58 erkek olmak üzere toplam 120 çocuk dâhil edilmiştir. Çocukların olumsuz yalan söyleme davranışları cazibeye karşı koyma, prososyal yalan söyleme davranışları ise istenmeyen hediye görevi ile değerlendirilmiştir. Zihin kuramı becerileri görünüş-gerçeklik, beklenmedik içerik ve beklenmedik yer değişikliği görevleriyle ölçülmüş, yönetici işlev becerilerinin ölçümünde Baş-Ayak-Diz-Omuz görevi kullanılmıştır. Analizler, prososyal yalan söyleme davranışının zihin kuramı ve yönetici işlev becerileri ile anlamlı ilişkisi olmadığını, olumsuz yalan söyleme davranışının ise her iki beceriyle anlamlı ilişkisi olduğunu göstermiştir. Zihin kuramı ve yönetici işlev becerilerinin olumsuz yalan söyleme davranışını ne düzeyde açıkladığını görmek için yapılan multinominal lojistik regresyon analizi sonucunda ise her iki değişkenin de yalan söyleme davranışlarına anlamlı etkisi olmadığı bulunmuştur. Sonuçlar, bilişsel faktörlerin olumsuz yalan söyleme davranışıyla bağlantısı, olası sosyal kültürel faktörlerin de yalan söyleme davranışlarıyla bağlantısı üzerinden tartışılmıştır.