The Effects of Theory of Mind and Executive Functions Abilities on Antisocial and Prosocial Lie-Telling Behaviors in 3-5-Year-Old Children

Aydın M. Ş., Dayhan T., Eskicioğlu G., Karabacak A., Karakaş E.

Çocuk ve Gelişim Dergisi, vol.3, no.5, pp.47-60, 2020 (Peer-Reviewed Journal)

  • Publication Type: Article / Article
  • Volume: 3 Issue: 5
  • Publication Date: 2020
  • Journal Name: Çocuk ve Gelişim Dergisi
  • Journal Indexes: Other Indexes
  • Page Numbers: pp.47-60
  • Istanbul University Affiliated: Yes

Abstract

Bu araştırmanın amacı, çocukların zihin kuramı ve yönetici işlev becerilerinin olumsuz ve prososyal yalan söyleme davranışları üzerinde etkisi olup olmadığını incelemektir. Araştırmaya yaşları 36-72 ay arasında değişen 62 kız, 58 erkek olmak üzere toplam 120 çocuk dâhil edilmiştir. Çocukların olumsuz yalan söyleme davranışları cazibeye karşı koyma, prososyal yalan söyleme davranışları ise istenmeyen hediye görevi ile değerlendirilmiştir. Zihin kuramı becerileri görünüş-gerçeklik, beklenmedik içerik ve beklenmedik yer değişikliği görevleriyle ölçülmüş, yönetici işlev becerilerinin ölçümünde Baş-Ayak-Diz-Omuz görevi kullanılmıştır. Analizler, prososyal yalan söyleme davranışının zihin kuramı ve yönetici işlev becerileri ile anlamlı ilişkisi olmadığını, olumsuz yalan söyleme davranışının ise her iki beceriyle anlamlı ilişkisi olduğunu göstermiştir. Zihin kuramı ve yönetici işlev becerilerinin olumsuz yalan söyleme davranışını ne düzeyde açıkladığını görmek için yapılan multinominal lojistik regresyon analizi sonucunda ise her iki değişkenin de yalan söyleme davranışlarına anlamlı etkisi olmadığı bulunmuştur. Sonuçlar, bilişsel faktörlerin olumsuz yalan söyleme davranışıyla bağlantısı, olası sosyal kültürel faktörlerin de yalan söyleme davranışlarıyla bağlantısı üzerinden tartışılmıştır.