Hokand Hanlığı’nın Muhammed Ali Han (1822-1842) ve Şirali Han (1842-1845) dönemleri için önemli tarihi kaynaklarından birisi olan “Şahnâme-i Divane Mutrib”te, 1842 yılında Hokand Hanlığı’nda meydana gelen olaylar dile getirilmiştir. Bu bağlamda Hokand Hanlığı’nın Buhara Emiri Nasrullah (1826-1860) tarafından ele geçirilmesi ve yağmalanması, Muhammed Ali Han, kardeşi Sultan Mahmud, oğlu Muhammed Emin, annesi ünlü Hokand şairesi Mahlar Ayim (Nadire)’in zalimce öldürülmesi anlatılmıştır. Çalışmanın amacı 1842 yılında Hokand Hanlığı açısından yaşanan elim hadiseler hakkında detaylı bilgi veren ender kaynaklardan birisi olan Şahnâme-i Divane Mutrib özelinde halkın Muhammed Ali Han, Şirali Han ve Emir Nasrullah’a bakış açısı ve 1842 yılında meydana gelen olaylara karşı tutumunu ortaya koymak, Hokand Hanlığı’nın siyasi olarak gücünün zirvesindeyken Buhara esaretine düşüşü ve bu esnada halkın tutumunu anlayabilmek, hanlığı Buhara esaretinden kurtaran Şirali Han ile alakalı ahalinin düşüncelerini yansıtmaktır. Müellif olayların tanığı olduğu için Hokand ahalisinin yaşanan olaylara bakış açısını çok güzel bir biçimde eserinde işlemiş ve halkın 1842 yılında meydana gelen olaylar esnasındaki ruh halini yansıtması ve olayları onların gözünden aktarmaya çalışması Şahnâme-i Divane Mutrib’e Hokand tarihi kaynakları arasında ayrı bir değer katmaktadır.