An Ottaman Historian: 'Uthman Fütuhi and His Work 'Ajâib al-Meharib ve Ghra'ib al-Mearik


Creative Commons License

Sarıkaya H., Göger V.

DARULFUNUN ILAHIYAT, cilt.30, sa.1, ss.65-78, 2019 (Scopus)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 30 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: DARULFUNUN ILAHIYAT
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.65-78
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu  çalışma,  kimliği  pek  de  bilinmeyen  bir  Osmanlı  tarihçisi  Osmân  Fütûhî  ve  onun  eserleri  –özellikle  de  Yemen  seferi hakkında  kaleme  aldığı  kroniği–  hakkındadır.  Müellifin  iki  eser  kaleme  aldığı  bilinmektedir.  Bunlar  arasında  bulunan
‘Acâ'ibü’l-Mehârib ve Garâ'ibü’l-Me‘ârikbaşlıklı eseri Yemen seferi (1569-1571) üzerinedir. Yazar, Zeydî isyanını bastırmak amacıyla  Yemen’e  sevk  edilen  Osmanlı  askerî  kuvvetlerinin  başkumandanı  Koca  Sinân  Paşa’nın  isteği  üzerine  bu  eseri
kaleme almıştır. Bu eserin günümüze ulaşılabilen iki ayrı nüshasına da (biri tam diğeri eksik nüsha) sahibiz. Müellif, ana kaynak olarak Mustafa Rumûzî tarafından kaleme alınan Nâme-i Fütûh-ıYemen adlı eserden önemli ölçüde faydalanmıştır. Bunun yanında, Fütûhî’nin Rumûzî’de yer almayan bazı özgün bilgileri naklettiği de anlaşılmaktadır.
Fütûhî’nin  dinî  muhtevaya  sahip  ikinci  çalışması Kenzü’l-Mevâ‘iz olarak anılmaktadır.  Bildiğimiz  kadarıyla  eserin  tek nüshası Mısır Milli Kütüphanesi ve Arşivi’nde bulunmaktadır. Fütûhî bu nüshayı dönemin Mısır Valisi Hâdim Mesîh Paşa’ya sunmuştur.

This study is on a less-known Ottoman historian ‘Uthman Fütu?i and his works, particularly his chronicle about the Yemen expedition (1569-1571). The author wrote two books. The first, titled ‘Aja'ib al-Me?arib ve Ghara'ib al-Me‘arik,is about this Yemen expedition. The scribe committed this work to paper upon request of Kuja Sinan Pasha who was the chiefcommander of the Ottoman troops dispatched to Yemen to suppress the Zeydi uprising. We now have two copies of this work (full and incomplete), which are accessible. ‘Uthman Fütu?i benefited to a considerable extent -as a reference- from
Name-i Fütu?-ı Yemen by Mu??afá Rumuzi. However, we have additionally found out that Fütu?i narrates some specific information that Rumuzi doesn’t.
Fütu?i’s second work with religious content is called Kenz al-Mewâ‘i?. As far as we know, the sole copy is in the Egyptian National Library and Archives. Fütu?i submitted this manuscript to Khadim Mesi? Pasha, the then-Egypt Governor.