Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turkish Studies- Social, cilt.15, sa.3, ss.1337-1362, 2020 (Hakemli Dergi)
Öz: Bu çalışmada, sosyal, ekonomik, politik, inançsal vb. toplumu ilgilendiren her konuda müzik eşliğinde söz söyleyen âşıklık geleneğinin temsilcileri âşıkların, vatanın kurtarıcısı, Cumhuriyet'in kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kişisel özelliklerini ve devrimlerini konu edinen kayıtlı/sesli üretimlerini tespit ederek bir arada sunulması amaçlanmıştır. Yapılan ön araştırmada Atatürk konulu yapılmış çalışmaların ve yayınların âşık şiirlerini içerdiği ve fakat bu çalışmalarda âşıklık geleneğinin varoluş unsurlarından bir diğeri olan âşık müziğine yer verilmediği görülmüştür. Bu nedenle bu çalışmada tespit edilen yirmidokuz Atatürk konulu âşık üretimi notaya alınarak hem müziksel hem edebi yapısı bir arada gösterilmiştir. Araştırmada, konuya ilişkin arşiv ve kaynak taraması yapılmış, elde edilen bilgiler ve müzikal veriler, betimsel olarak içerik ve müzikal analiz teknikleriyle çözümlenmiş, sonuçlar bulgularda ortaya konulmuştur. Çalışmada yer alan eserlerin müzikal-edebi yapısı üzerinden âşıkların Atatürk algısı değerlendirilmiştir. Sonuçta toplumu ilgilendiren her konuda çalıp söyleyen âşıkların, vatana, millete ve kurtarıcısı Atatürk'e duydukları büyük sevgiyi ve bağlılığı şiirlerinde çoğunlukla "Güzelleme", "Ağıt" ve "Koçaklama" türünde, Atatürk'e ve devrimlerine karşı hareket edenlere yergilerini "Taşlama" türünde kaleme aldıkları, müziklerini "Kırık Hava", "Uzun Hava" ve her iki formun birlikte kullanıldığı "Ağıt", "Maya" ve "Deyiş" türünde seslendirdikleri ortaya konulmuştur. Anadolu âşıklık geleneğindeki örnek âşık üretimlerinde, âşıklarca hakkında en çok üretim yapılmış olan liderlerin başında gelen Atatürk'ün, örnek âşık üretimlerinde özellikle Cumhuriyet, Demokrasi ve Laiklik ilkeleri başta olmak üzere halifeliğin kaldırılması, şapka ve harf devrimlerinin vurgulandığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Anadolu Âşık Müziği, Anadolu Âşık Edebiyatı, Anadolu Âşık Şiiri, Mustafa Kemal Atatürk ve Devrimleri.
Abstract: This study aims at identifying and presenting the recorded/audio productions by minstrels, who are the representatives of minstrel tradition who sing poems accompanied by music on all issues in social, economic, political, belief, etc. fields, which depicts personal characteristics and revolutions of Mustafa Kemal Atatürk, the savior of the homeland and founder of the republic. Preliminary study indicated that the works and publications with the theme of Atatürk contain minstrel poems, but do not include minstrel music that is another existential elements of the minstrel tradition. For this reason, in this study, twenty-nine minstrel production with Atatürk theme have been identified, notated and their musical and literary structures have been shown. For the study, archive and literature surveys were conducted, and the information and musical data obtained were descriptively analyzed with content and musical analysis methods and the results were revealed in the findings. minstrels' perception of Atatürk was evaluated over the musical-literary structure of the works covered by the study. After all, it has been revealed that minstrels who play and sing in all issues of concern to the society, wrote their great love and loyalty to the homeland, nation and Atatürk the savior in the form of "Güzelleme" (praise), "Koçaklama" (epical folk poem) and "Ağıt" (mourning) and their critical feelings for those who defame Atatürk and his revolutions in the form of "Taşlama" (lampoonery), and that composed their music in the form of "Kırık Hava" (rhythmic melody), "Uzun Hava" (rhythymless melody) and "Ağıt", "Maya" and "Deyiş" where both forms are used together. In Anatolian minstrel tradition, abolition of caliphate, hat and letter revolutions and particularly republic, democracy and laicism principles of Atatürk -who was the foremost leader that has been the subject of minstrel productions-, are emphasized in the exemplary productions by minstrel.
Keywords: Anatolian Minstrel Music, Anatolian Minstrel Literature, Anatolian Minstrel Poetry, Mustafa Kemal Atatürk and Revolutions.