History Studies, cilt.11, sa.6, ss.2017-2037, 2019 (Hakemli Dergi)
Endülüs’te İslâm hakimiyeti boyunca müslümanlar
tarafından çok sayıda şehir kurulmuştur. Bu şehirlerden biri olan Mecrît, zaman
içinde ismi Madrid haline dönüşerek 1561 yılında İspanya Krallığı’nın başkenti
yapılmış olup bu yönüyle Avrupa başkentleri arasında müslümanlar tarafından
kurulan tek şehir olma özelliğine sahiptir. Endülüs’ün kuzeyinde, Kastilya-León
Krallığı’na karşı Endülüs topraklarının güvenliğini sağlamak üzere Endülüs
Emevî Devleti hükümdarı Emîr I. Muhammed döneminde IX. yüzyılın ikinci
yarısında bir garnizon olarak kurulan Mecrît, kısa süre içinde etrafında
yerleşimin olduğu bir şehir halini almıştır. Endülüs idarî yapısına göre
Sağrülevsat (Orta Sınır) bölgesinde yer alan Mecrît, siyasî ve kültürel açıdan
Endülüs’ün en önemli şehirlerinden olan Tuleytula’ya (Toledo) coğrafî
yakınlığın da sağladığı avantajla kısa zaman içinde ilmî faaliyetlerin
gerçekleştiği bir şehre dönüşmüş ve “el-Mecrîtî” nisbesiyle tanınan âlimler
yetişmiştir. Kastilya Krallığı’nın Endülüs toprakları üzerindeki baskısının
arttığı ve nihayet Tuleytula’nın adı geçen krallık topraklarına katıldığı
dönemde müslümanların kaybettiği yerler arasında Mecrît de bulunmaktaydı. Bu
makalede Mecrît’in İslâm hakimiyeti döneminde kuruluşuyla başlayan ve bir İslâm
şehri haline geliş süreci siyasî ve ilmî hayat merkezinde incelenmesi
amaçlanmaktadır.
Many cities had been built by the Muslims in al-Andalus in the Islamic
period. Majrīt was one of these cities and its
name, in time, transformed to Madrid, that became the capital of the Spanish
Kingdom in 1561. In terms of this quality, Madrid is the only city built by the
Muslims among the European capitals. Majrīt was established a headquarters in the northern
border of al-Andalus in order to provide the security of the territory of
al-Andalus against the kingdoms of Castille and Leon in the second half of the
9th century in the reign of Muhammad I being the ruler of the
Spanish Umayyads. However, it soon became a city with settlements around it.
According to administrative structure of al-Andalus, Majrīt was situated in the Middle March (thagr al-awsat) of al-Andalus; thus, the city was very close to
Toledo being politically and culturally one of the most important Andalusian
cities. Because of the closeness of Toledo, Majrīt had soon turned into a
city where scientific activities flourished and some scholars known as “al-Majrītī” had grown up. Majrīt was among the Muslim’s
lost places when Castille
Kingdom’s pressure increased on the Andalusian territory and finally Toledo was
captured by this kingdom. In this framework,
the article aims to research the
process of building an Islamic city in the example of Majrīt founded in the reign of the Umayyad
state by paying attention to its political and scholarly spheres.