Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.7, sa.31, ss.132-148, 2014 (Hakemli Dergi)
Bu yazıda, S. Gerard Clauson’un 1972 yılında Oxford Üniversitesi tarafından yayımlanan An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish adlı etimolojik sözlüğünde geçen sağlık ve tıpla ilgili kelimeler ortaya konulmuştur. Kendine mahsus bir düzeni olan sözlükte XIII. yüzyıl başına kadar Sanskritçe, Arapça ve Farsçadan doğrudan doğruya alınmış olan kelimeler hariç, Türkçe yazılı metin ve vesikalarda geçen bütün kelimeler toplanmış, mümkün olduğu kadarı ile bunların etimolojik açıklamaları yapılmıştır. Yine bu eserde 13. yüzyıl öncesinde geçen sağlık ve tıpla ilgili olan kelimeler çoğunlukla cümle içinde kullanılmış, aynı kökten kelimeler örneklendirilmiş, bu kelimelerin mümkün olduğunca etimolojik kökeni açıklanmıştır. Bu çalışmada, kısaca Clauson’un Türkoloji ile ilgilisinden ve eserlerinden bahsedilmiş, An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish’in giriş bölümünde eseriyle ilgili yaptığı açıklamalar özetlenmiş ve etimolojik sözlüğüne serpiştirilmiş durumdaki sağlık ve tıpla ilgili bütün kelimeler sözlükte geçtiği şekliyle ele alınarak bir araya getirilmiş, böylece 13. yüzyıl öncesi sağlık ve tıp literatürü ortaya konulmaya çalışılmıştır.
In this paper, the words related to health and medicine in Gerard Clauson’s Etymological dictionary, titled as An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, which was published by Oxford University in 1972, were revealed. In the dictionary, which has a unique layout, except the words those were taken directly from Sanskrit, Arabic and Persian until the beginning of the 8thcentury, all the words those mentioned in Turkish written texts and documents were collected, and insofar as possible, the etymological explanations were made. Moreover, throughout this study, the words those related to health and medicine before 13th century were used in sentences over and over again, the words from the same root were sampled, and the etymological origin of these words was explained as much as possible. In this study, briefly Clauson's interest on Turcology and his works were mentioned, his statements in the introductory section of his work An the Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish were summarized and the words those were scattered in etymological dictionary were combined, thus the health and medical literature before 13th century was revealed.