Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dil Dergisi, cilt.172, sa.1, ss.150-174, 2021 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada Türkçedeki nesneli geçişsiz ve özneli geçişsiz eylemlerin bilişsel işlemleme süreçlerinin öz ilerlemeli okuma yöntemi kullanılarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede çalışmada nesneli geçişsiz, özneli geçişsiz ve geçişli eylem tiplerinin işlemlenme ve edilgenleşme süreçlerinin yanında öznenin ± canlı olmasının işlemleme sürecinde fark yaratıp yaratmadığı sorgulanmaktadır. Çalışmanın sonuçlarına göre, nesneli geçişsiz eylemler, özneli geçişsiz eylemlerle ve geçişli eylemlerle karşılaştırıldığında daha fazla işlemleme yükü oluşturmaktadır. Özneli geçişsiz eylemlerin ve özneli geçişli eylemlerin işlemlenme süreçleri ise benzerlik göstermektedir. Eylem tiplerinin edilgenleşme süreçlerine odaklanıldığında, katılımcıların hem [-canlı] özneye sahip nesneli geçişsiz eylemlerin edilgen biçimini hem de [+canlı] özneye sahip nesneli geçişsiz eylemlerin edilgen biçimlerini özneli geçişsiz eylemlerin edilgen biçimlerinden daha uzun sürede işlemlemişlerdir. Nesneli geçişsiz eylemin öznesinin canlılığı ile ilgili yapılan analizlerde ise [+canlı] öznenin işlemleme süresini uzatığı görülmektedir. Sonuçlar Perlmutter’in (1978) nesneli geçişsiz ve özneli geçişsiz eylemler arasındaki ayrıma ilişkin ortaya koyduğu Geçişsizlik Varsayımının geçerli olduğunu göstermektedir.
This study aims to explore the cognitive processing of unaccusative and unergative verbs in Turkish by means of self-paced reading. To this end, the study aims to examine not only the processing/passivization processes of unaccusative, unergative and accusative verb types but also whether the subject's ± animacy makes a difference in the processing of unaccusative verbs. According to the results of the study, compared to unergative and accusative verbs, unaccusatives create a higher processing load. The processing of unergative and accusative verbs are, on the other hand, similar. Focusing on the passivization processes of verb types, participants have processed the passive form of unaccusative verbs with both [-animate] subject and [+animate] subject in a longer duration than the passive form of unergative verbs. The analyses on the animacy of the subject of unaccusative verbs reveal that the [+animate] subject increases the processing time. The results also show that Perlmutter's (1978) Unaccusative Hypothesis regarding the distinction between unaccusative and unergative verb is valid.