BABIALİ’NİN TAYİNAT UYGULAMALARINDA AVUSTURYA ELÇİLERİ (18. YÜZYIL)


Topaktaş Üstüner H.

Near East Historical Review, cilt.11, sa.2, ss.1-18, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 11 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: Near East Historical Review
  • Sayfa Sayıları: ss.1-18
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Osmanlı diplomasisinde tayinat sistemi, belirli kaideler üzere yabancı elçilerin günlük masraflarının devlet hazinesinden karşılanması ve buna mukabil diğer devletlere gönderilen Osmanlı elçilerinin masraflarının da ev sahibi devlet tarafından karşılanması usulüdür. Bu usul Avrupalı elçiler için 1794’te uygulamanın kaldırılışına dek sürmüştür. Osmanlı Devleti’ne gönderilen Avusturya elçilerinin de masrafları Babıali tarafından karşılanmıştır. 18. yüzyılda bu elçilerin önde gelenleri Leopold Talmann (1703-1713), Ludwig von Talmann (1728-1737), Heinrich Freicherr von Penckler (1740?-1755 ve 1761-1766) ve Peter Freiherr von Herbert-Rathkeal (1779-1788 ve 1792-1802)’dır. Avusturya ile siyasi ilişkilerin tayinatlara nasıl yansıdığı, Babıali’nin her bir elçi için başvurduğu uygulamaları hangi parametrelere göre belirlediği ve bazı durumlarda niçin kaide dışına çıkıldığının soruları bu makale dahilinde incelenmektedir. 18. yüzyılda Avusturya ile yaşanan savaşlar ve diplomatik ilişkiler göz önüne alındığında Babıali’nin tayinatları belirleme konusunda belirli politik gelişmeleri ve kadim uygulamaları hep birlikte değerlendirdiği söylenebilir. Avusturya elçilerinin tayinatları üzerine toplu bir incelemeyi içeren ilk çalışma olarak bu makalenin amacı, Osmanlı kaynakları ışığında Avusturya elçilerine verilen tayinatları, ikili ilişkiler ve uluslararası gelişmeler çerçevesinde bir değerlendirmeye tabi tutarak yeni tespitler sunmaktır.