Risk İletişiminde Geleneksel Medya: Gazete Haberlerinin Deprem Felaketleri Örnekleminde Analizi


Vural A. M., Boztepe Taşkıran H., Türkoğlu S., Sarı M., Maral T., Keskin R. K., ...Daha Fazla

JOURNAL OF SELCUK COMMUNICATION, cilt.15, sa.2, ss.672-701, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 15 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.18094/josc.1116550
  • Dergi Adı: JOURNAL OF SELCUK COMMUNICATION
  • Derginin Tarandığı İndeksler: ERIHPlus, TR DİZİN (ULAKBİM), Index Copernicus
  • Sayfa Sayıları: ss.672-701
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bireylerin doğal afetler hakkındaki bilgilerini ve risk algılarını şekillendirmede önemli bir rol oynayan medya, bu niteliği ile risk ve afet yönetiminin ayrılmaz bir parçasıdır. Türkiye için en yüksek doğal afet riskleri arasında ilk sırada yer alan depreme yönelik, medya aracılığıyla gerçekleştirilecek iletişim faaliyetlerinin niteliği, hedeflemesi, içeriği ve yoğunluğu da özel bir düzenlemeyi ve önemi gerektirmektedir. Afetler sırasında ve sonrasında olduğu kadar başta deprem olmak üzere tüm afetlere ilişkin riskler için de birincil bilgilenme, tutum geliştirme ve davranışa dönüştürme kaynağını medya oluşturmaktadır. Bu bakış açısından hareketle, geleneksel medyanın en önemli araçlarından biri olan gazetelerin depreme ilişkin içeriklerinin analizi çalışmanın odağını oluşturmuştur. Gazetelerin, deprem riski içeriklerindeki bilgi, kaynak, aktör, yoğunluk, genişlik ve tekrar düzeylerinin saptanması amacıyla, Basın İlan Kurumu 2021 yılı tiraj verileri temel alınmış ve buna göre en yüksek satış rakamına sahip Sabah, Hürriyet, Sözcü, Posta, Milliyet ve Türkiye gazetelerinden oluşan örneklem üzerinde, yakın zamanda yaşanmış İstanbul ve İzmir depremlerine ilişkin haberlere, nitel araştırma yönteminin bir tekniği olarak içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada medyanın sadece depremin yaşanmasının ardından konuyu yoğun olarak haberleştirdiği, konuyla ilgisinin ancak afet ile birlikte oluştuğu görülmüştür. Ayrıca, depreme yönelik açıklama ve bilgilendirme yapan aktörlerin, depremin toplumsal etkilerine göre değişiklik gösterdiği, riskin iletişimine yönelik anlamlı bir çalışmanın söz konusu olmadığı ve depreme yönelik haberlerin gündeme geliş zaman, biçim ve oranlarının medya organları açısından oldukça benzerlik taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulguları, ülkenin sahip olduğu en büyük risklerden biri olan depreme ilişkin ‘risk iletişimi’nde, medyanın kurumsal olarak taşıdığı işlev, önem ve sorumlulukların yeniden tartışılmaya muhtaç olduğunu göstermektedir.

The media, which plays an important role in shaping citizens' knowledge of natural disasters and perceptions of risk, is an integral part of risk and disaster management. Risk communication activities carried out through the media concerning earthquakes, -which are one of the highest risk factors that Turkey is exposed to- determine the nature of important social and communicative processes. The fact that the news media is among the main sources of reference for risk information requires an investigation of the media as a means of risk communication. Based on this perspective, in this study content analysis was applied to Istanbul and Izmir earthquake news through the sample of Sabah, Hürriyet, Sözcü, Posta, Milliyet and Türkiye newspapers with the highest circulation based on the data of the Basın İlan Kurumu (Press Advertising Agency) (2021). Within the scope of the study, qualitative research was carried out between the time period when the earthquake was not on the country's agenda and the periods when the disaster occurred and took an important place on the agenda. The study found out that, the media directed almost all of its attention to the earthquake only after the occurrence of it. In addition, the actors who gave explanations and information about the earthquake varied according to the social effects of the earthquake. In the context of risk management, it has been also concluded that the forms of news about earthquakes have similar frameworks.