Türk Din Mûsikîsinde Toplu İcrâ

Yılmaz E. (Editör)

İlahiyat Yayınevi, Ankara, 2024

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2024
  • Yayınevi: İlahiyat Yayınevi
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yüzyıllar boyunca devam eden gelişim sürecinin sonunda Türk Mûsikîsinde; repertuar, icrâ alanları ve tarzları açısından ciddi bir birikim oluşmuştur. Toplu icrâlar, bu mûsikî birikimi içerisindeki önemli bir zenginliktir. Dini mûsikî ve askerî mûsikîdeki toplu icrâlar ise en geniş katılımlı toplu icrâlardır.

Vokal temelli bir mûsikî olan Türk din musikisinde icrâlar koro, solo ve nöbetleşe okuma şeklinde gerçekleşmektedir. Besteli ve usullü mûsikî formları daima koral olarak okunmaktadır. Bestesiz (irticâli) mûsikî formları genellikle solo okunurlar ancak içlerinden nöbetleşe (münavebeli) okunmaya müsait olanları da bulunmaktadır. Usulsüz ve besteli mûsikî formları genellikle solo bazen iki kişiyle okunurlar ancak bunların içerisinde koro ile okunan bazı istisnalar mevcuttur. Cami musikisinde, toplu icrâyı profesyonel olarak üstlenen cumhur müezzinlerine yer yer cemaat de iştirak etmektedir. Tekke musikisinde, cehrî zikir yapan tarikatlarda zikre bütün dervişân katıldığı için geniş katılımlı bir toplu icrâ söz konusudur. Zikir musikisi koro, solo ve koro-solo okuyuşları içeren bir müzikal kompozisyon olma özelliğini de taşımaktadır.

Bu çalışmanın birinci bölümünde Türk Musikisinde toplu icrânın geçmişten günümüze tarihi süreç içerisinde gelişim ve dönüşümü incelenmiştir. İkinci bölümde ise geleneksel Türk din mûsikîsindeki toplu icrâ alanları ve toplu icrâya müsait formlar ele alınmıştır. Devamında toplu icrânın günümüze yansıyan şekli olan koral icrâlar, Tasavvuf Musikisi koroları araştırmaya dahil edilmiştir.