Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ekoist journal of econometrics and statistics (Online), cilt.38, ss.171-198, 2023 (Hakemli Dergi)
Rakiplerine göre yenilikçi perakende zincirleri değişen tüketici davranışlarına uygun şekilde daha yüksek değer, dolayısıyla yaşam kalitesi sunabilen girişimlerdir. Bir ülkede yayılabilmek için öncelikle rekabetçi bir konuma yerleşmeli ve rakiplere göre ürün ve hizmet kalitesi ile tüketici açısından uygun maliyetler sunarak değer yaratmalıdırlar. Tüketiciler yaşam standartlarını korumak için alışveriş sepetleri ve ziyaretlerinin yapısı, maliyeti ve sıklıklarını değişen mekânsal koşullara, kültürel normlara ve zaman maliyetlerine göre uyarlamaktadırlar. Mekânsal olarak ayrışmış tüketici gruplarının zamansal davranış değişimlerinin iyi anlaşılması, yeni mağaza formatlarının başarıyla geliştirilmesi ve yaygınlaşmasına dair stratejik kararları besleyecek ekonometrik çalışmaların da önünü açmaktadır. Mekânsal verilerin bol olduğu günümüz koşullarında, yeni perakende potansiyellerini incelemek veya mevcut performansı analiz etmek daha kolay hale gelmiştir. Ancak mevcut iş zekası uygulamalarının teorik temelleri ve ampirik bulguları yeterince dikkate almamaları, yükselen piyasa ekonomilerinin özel koşullarını göz ardı etmeleri eleştirilmektedir. Bir diğer kısıt ise veri gizliliğinden kaynaklanmaktadır. Oysa gösterdiğimiz üzere, açık kaynaklı verilerin ve sahadan toplanacak verilerin çeşitli mekansal ya da mekansal olmayan yeni değişkenlerin üretilmesinde ya da bazı parametrelerin hesaplanmasında kullanılması mümkündür. Bu çerçevede İstanbul’daki konut alanları kaynaklı orta ve alt gelir gruplarına dair hızlı tüketim malları talebindeki yıllık değişim, mekansal ve mekansal olmayan veriler yoluyla alışveriş havzaları bütününde incelenmiş, planlı ve plansız alışveriş ziyaret sayılarındaki değişim deterministik bir şekilde hesaplanmıştır. Bu sayede indirim marketlere dair yerel potansiyeller ortaya konulmuştur. Gerçek veriler ile kıyaslandığında yöntemin başarılı olduğu görülmüştür. Çalışma bulgularının Türkiye ve benzer ülkelerde yenilikçi perakende formatları geliştirmeye yönelik yapılacak istatistiksel veya ekonometrik iş zekâsı uygulamalarına yön vermesi beklenmektedir. Anahtar Kelimeler: Alışveriş Ziyaretleri, Perakende Ticaret Potansiyeli, Havza Analizi