Akademik Veri Yönetim Sistemi
ISTANBUL HUKUK MECMUASI, cilt.81, sa.4, ss.943-995, 2024 (ESCI)
2017 Anayasa değişiklikleri neticesinde yürütme organı -bütçe ve kesin hesap kanunları hariç olmak üzere- kanun teklif etme yetkisini kaybetmiştir. Bu değişiklikle kanun tekliflerinin hazırlanmasında yürütme organının rolü belirsizleşmiştir. Bu çalışmada kanun teklifi verilmeden önceki hazırlık aşamasında iki temel faaliyet alanı olduğu tespit edilmektedir: (1) kanun ihtiyacını tespit etmeye yönelik araştırma yapılması ve bilgi edinilmesi ile (2) teklif olarak sunulacak taslak metinlerin hazırlanması. Çalışmada yasama organının kanun tekliflerinin hazırlanmasındaki rolü ve kurumsal yeterliliği ile yürütmenin rolü bu iki faaliyet çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu çerçevede Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) kanun ihtiyacına yönelik olarak bilgi edinme yolları ve TBMM idari teşkilatı içerisinde kanun taslağı hazırlanmasına yönelik faaliyet ortaya konulmaktadır. Bunun ardından bilgi edinme ve taslak metinlerin kaynağı bakımından mevzuatta bir sınırlama olup olmadığı ve bu kapsamda yürütmenin rolü incelenmektedir. Bunun ardından 2017 Anayasa değişiklikleri ile Anayasa’ya eklenen mesaj yetkisi incelenmekte ve bu yetkinin kanun tekliflerinin hazırlanmasında yürütmenin rolü bakımından hukuki dayanak olarak görülüp görülmeyeceği değerlendirilmektedir. Yürütme tarafından kanun taslağı hazırlanması ve bu taslak metinlerin TBMM’ye iletilmesinin mevzuatta dayanağı olup olmadığı incelenmekte, 2017 Anayasa değişiklikleri sonrasındaki belirsiz ve sorunlu alanlar tespit edilmektedir. Çalışmada tüm bunlar çerçevesinde kanun tekliflerinin hazırlanması aşamasındaki faaliyetler bakımından yürütmenin avantajları ve sürece olan katkısı, mesaj yetkisinin açıkça düzenlemesine yönelik ihtiyaç ve bunun sınırları irdelenmekte ve ayrıca mevcut uygulamadaki şeffaflık sorunu ile hükümet sistemindeki denge ve denetim sorunları dikkate alınmaktadır. Son olarak personel altyapısı ile bilgi edinme ve araştırma kapasitesi bakımından TBMM’nin kurumsal yeterliliği değerlendirilmektedir.
As a result of the 2017 Constitutional Amendments, the executive branch of the government has lost the power to introduce all but budgetary bills. Consequently, the role of the executive organ in the preparation of bills has become an ambiguous topic. This paper identifies the two main services to be provided to members of Parliament in the initial stages of lawmaking before a bill is introduced as (1) assistance in obtaining information and conducting research to determine the necessity for enacting legislation and (2) the preparation of draft bills. In this regard, the paper presents the mechanisms through which Parliament can obtain information about the necessity of enacting a law as well as the assistive service in drafting provided by the administrative staff of the Grand National Assembly of Turkiye (TBMM). Moreover, the paper questions whether legal limitations exist regarding the sources of bills in terms of information and draft texts and examines the executive role in this regard. The study then explores the presidential power of recommendation that was added to the Constitution through the 2017 Amendments and whether this power serves as the constitutional foundation of the executive role and the assistance in preparing bills. This paper examines the legal bases for the executive drafting of legislation and whether the executive branch can communicate such drafts to the TBMM. The study identifies uncertainties and problematic issues in the aftermath of the 2017 Amendments, and within this framework examines the advantages of the executive branch in terms of the services regarding the preparation of bills, the contribution of the executive to the process, the need to clearly regulate the power of recommendation, and the limits such regulations bear. Furthermore, the article considers the problems encountered in terms of transparency and the lack of necessary checks and balances in the current governmental system. Finally, the study evaluates the sufficiency of TBMM's institutional capacity regarding personnel infrastructure, as well as its capacity to obtain information and conduct.