Akademik Veri Yönetim Sistemi
Osmanlı Öncesi İle Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002: bildiriler", İstanbul, Türkiye, 9 - 10 Mayıs 2002, cilt.2, ss.309-363
Osmanlı Devleti uluslararası dünya fuarlarına ilk fuardan başlayarak mali sebeplerle iştirak edemediği birkaçı dışında neredeyse tamamına katılmıştır. 1851 Londra, 1855 Paris, 1862 Londra, 1867 Paris fuarlarının ardından 1873'de Viyana'da açılan fuara da iştirak edilmiştir. Viyana fuarına götürülen ürün ve eşyaların önceki fuarlardan çıkarılan dersler ve tecrübeler ışığında daha özenli ve temsil kabiliyeti yüksek olanlar arasından seçildiğini söyleyebiliriz. Bütün Osmanlı Vilayet ve müstakil sancaklarından toplanmış olan 14.000 civarındaki ürün numunesinden 298'i Trabzon sancağından getirilmişti. Bu makalemizde Trabzon sancağını temsilen toplanan ve 13 kategoride tertip edilmiş 298 ürün numunesi hakkında ayrıntılı incelemelere yer verilmiştir. Osmanlı Arşiv vesikalarına dayalı olan çalışmamızda; bölgedeki iktisadi ve sosyal yapıya dair önemli bilgilere ulaşılmıştır. Şehir esnafı (esnaf çeşidi, dükkan, usta ve çırak sayısı, çalışma metotları ve teknolojisi ile yıllık üretim hacmi vb. ) ile kırsal bölgedeki çiftçilik faaliyetlerine dair ayrıntılı bilgiler yanında, etnik ve folklorik özellikleri temsil eden eşya ve ürünler ile bunların ihracat payları yine buradan anlaşılmaktadır. Bölgede üretilen ürünlerin Gürcistan, İran, Lübnan ve Marsilya gibi farklı yerlere ihracına dair dış ticarete dair bilgilere ulaşılmıştır. Bir başak önemli bilgi de; sanayi devrimi öncesinde Batı Avrupa kırsalında yaygın müteşebbis tüccar üretim modeli olan "putting-out" benzeri üretim tarzının 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon kırsalında benzer şekilde uygulandığına dair izlenimlere ulaşılmış olmasıdır.