Arşivcinin Efemerası

Keskin İ.

Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi, sa.15, ss.1-32, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

ÖZ

Efemera, farklı tür ve içeriğe sahip materyale verilen genel bir isimlendirmedir. Okul diplomaları, faturalar, karneler, otobüs, sinema ve piyango biletleri, spor toto ve spor loto kuponları, gazete nüshaları, tanıtım broşürleri, mektuplar, lokanta mönüleri, tapu ve noter senetleri, banka dekontları, çikolata ve sakızlardan çıkan kartlar, sigara kutuları, posterler, pasaportlar, fotoğraflar, kartpostallar, düğün davetiyeleri, kartvizitler bu belge örneklerinden bazılarıdır. Bunlar; günümüz kültür tarihi çalışmalarında kullanılan önemli belgeler arasındadır. Ancak üretildiği organizasyon, üretim malzemesi, üretim adedi, dosya bağından yoksun olması gibi birtakım özellikler efemeranın tanımlanmasını güçleştirir. Bunun bir sonucu olarak arşivci, efemerayı kurumsal/kişisel nitelikli ve kurumların/kişilerin faaliyetleri sonucunda üretilen ve işlemler sonucunda gelen arşiv kayıtları arasında görmez. Çalışmada, efemera türü belgeler hakkında bilinen tanımlardan ve literatürde geçen efemera türlerinden yola çıkılarak efemeranın özellikleri, kaynak değeri ve özellikle de bir arşivcinin efemerayı nasıl değerlendirdiği sorularına cevap aranmıştır. Araştırmada nitel araştırma yönteminden ve durum çalışmasından yararlanılmış olup, verilerin analizi için doküman analizi tekniğine başvurulmuştur.

Anahtar kelimeler: Efemera, arşivci, belgelendirme stratejisi, tarihi kaynaklar, tarih araştırmaları

ABSTRACT

Ephemera, a generalized term for a variety of items originally intended for short-term use, can include the following: bank receipts, bills, bus, cinema and lottery tickets, business cards, chocolate and gum cards, cigarette boxes, deeds and other notarized documents, letters, newspaper copies, passports, photographs, pool coupons, postcards, posters, promotional brochures, restaurant menus, report cards, school diplomas, and wedding invitations. Such documents are used in today’s cultural history studies. However, difficulty in identifying ephemera comes from their features, for instance, the producing organization, production material, production number, and/or lack of a file link. Consequently, archivists do not see ephemera among institutional/personal archival records or those produced from actions/ transactions. Based on the literature’s definitions of ephemera documents and species, this study discusses questions of ephemera’s properties, source value, and methods of archivist evaluation. The study used a qualitative research method and, for data analysis, a document analysis technique.

Keywords: Ephemera, archivist, documentation strategy, historical resource, historical research