Yargıtay’ın “İpotek Hakkının Bölünmezliği” Olarak İfade Ettiği İlkeye Eleştirel Bir Bakış: Birden Fazla Alacağı Güvence Altına Alan İpotek Hakkının Paraya Çevrilmesi İçin Yapılan İcra Takibinin Etkileri


Creative Commons License

ERİŞİR E., YÜCE H. A.

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, cilt.29, sa.1, ss.441-494, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Türk Hukuku’nda ipotek hakkı, aynı kişiden olan birden fazla alacağın güvence altına alınması için kullanılabilir. Teminat kapsamındaki değişik alacakların niteliğine göre; başlatılacak olan icra takipleri farklı kurallara tabi olabileceği gibi ilgili alacakların muacceliyet anları da farklılık gösterebilir. Zira ipotekle teminat altına alınan alacaklardan biri diğerinden daha önce muaccel hale gelebileceği gibi bu alacaklardan biri ödeme emrine diğeri ise icra emrine konu olabilir. Yargıtay bu hallerde meseleyi çözmek için “ipotek hakkının bölünmezliği” ilkesini geliştirmiştir. Bu ilke doğrultusunda Yargıtay, teminat kapsamındaki tüm alacakların tek bir icra takibi içerisinde öne sürülmesi gerektiğini ve (alacaklardan biri için icra emrinin gönderilmesi mümkün olsa dahi) borçluya yalnızca ödeme emrinin gönderilebileceğini kabul etmektedir. Çalışmada ipotek hakkının bölünmezliği ilkesinin bu sonuçları ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Buna göre, Yargıtay’ın görüşünün aksine, ipotek hakkının birden fazla alacağı teminat altına alması halinde bu alacakların hem farklı icra takiplerine konu olabilecekleri (“tek takip” prensibinin reddi) hem de niteliklerine göre borçluya hem icra emri hem de ödeme emrinin gönderilebileceği (“yalnızca ödeme emri” prensibinin reddi) savunulmuştur.
The hypothec in Turkish Law can be used to secure multiple claims against the same person. Not only the method of enforcement proceeding can vary according to the character of these claims (i.e. enforcement via a payment order or an enforcement order), but their maturity dates may also be different. To deal with these instances, the Supreme Court has developed the so-called “indivisibility of the hypothec” principle. According to this principle, the Supreme Court concludes that all of the claims must be put forward within a single enforcement proceeding and (regardless of whether one of the claims may qualify for an execution order) only a payment order can be sent to the debtor. In this study, results of the so-called “indivisibility of the hypothec” principle are separately examined. Contrary to the Supreme Court’s position, it is asserted in this study that the abovementioned claims can be subject to different enforcement proceedings (rejection of the “single proceeding” principle), and both payment order and enforcement order can be sent to the debtor if the qualification of the claim allows it (rejection of the “payment order only” principle).