Demir Yoluyla Eşya Taşıma

Creative Commons License

Durgut R., Özdemir T., Caner O. (Editör)

Taşıma Hukuku, Caner O., Editör, Atatürk Üniversitesi Açık ve Uzaktan Öğretim Fakültesi, Erzurum, ss.161-181, 2018

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Ders Kitabı
  • Basım Tarihi: 2018
  • Yayınevi: Atatürk Üniversitesi Açık ve Uzaktan Öğretim Fakültesi
  • Basıldığı Şehir: Erzurum
  • Sayfa Sayıları: ss.161-181
  • Editörler: Caner O., Editör
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Demiryolu Taşımasında Kurumlar ve Kuruluşlar: Demiryoluyla eşya ve yolcu taşımacılığı gerek coğrafi şartlarının zorluğu gerekse siyasi bir takım nedenlerle uzun süre ihmal edilmiştir. Son yıllarda bu alanda birçok yatırımlar yapıldığı gibi, Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Kanunu da çıkarılarak TCDD dışında kamu tüzel kişileri ile ticaret şirketlerinin demiryolu altyapı ve tren işletmeciliği yapmasının önü açılmıştır. Bu kapsamda TCDD tekrar yapılandırılarak, TCDD'nin alt yapı işletmesi olarak faaliyet göstermesi, kurulan TCDD Taşımacılık A.Ş.nin ise tren / vagon işletmeciliği yapması öngörülmüştür. Yurt İçi Eşya Taşımalarına Uygulanacak Hükümler: Demiryoluyla yurt içi eşya taşımalarına, Rumeli Demiryolları İşletme Nizamnamesi ve burada hüküm olmaması hâlinde TTK'ın eşya taşımalarına ilişkin hükümleri uygulanır. TTK hükümlerinin doğrudan uygulanması söz konusu değildir. Son dönemde Demiryolu Eşya Taşıma Kanun Taslağı hazırlanmış ve kamuoyuna duyurulmuşsa da henüz yasalaşmamıştır. Ayrı bir kanun yerine demiryolu ile eşya taşımacılığı, genel  eşya taşımasının düzenlendiği  TTK hükümlerine tabi kılınabilir; ayrıntıları ve farklılıkları yönetmelikle düzenlemeye yoluna da gidilebilir.  Yurt Dışı Eşya Taşımalarına Uygulanacak Hükümler: Demiryoluyla yurt dışı eşya taşımalarını organize etmek üzere uluslararası bir örgüt olarak  OTIF kurulmuş ve bu konudaki uluslararası sözleşme olan COTIF hazırlanmıştır. Demiryolu ile uluslararası eşya taşımalarına uygulanmak üzere COTIF'in B ana eki COTIF - CIM akdedilmiştir. Türkiye de bu konvansiyona taraftır. Demiryoluyla Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi: COTIF - CIM uyarınca taşıyıcı, ücret karşılığında taşıma konusu eşyayı teslim alma yerinden teslim etme yerine kadar taşımayı üstlenmektedir.  Taşıma Belgesi: Demiryolu ile yapılan uluslararası eşya taşımaları için taşıma belgesi (hamule senedi) düzenlenmesi gerekmektedir. Sözleşmenin ve COTIF-CIM'in varlığı ve uygulanması için şart olmamakla birlikte, hamule senedinin önemli bir ispat fonksiyonu vardır. Gönderen ve Taşıyıcının Hak ve Borçları: COTIF-CIM'de gönderen ve taşıyıcının hak ve borçları özel olarak düzenlenmiştir. Bunların en önemlileri yükleme, boşaltma, paketleme ve işaretleme ile taşıma süresi ve teslim konularıdır. Sorumluluk: Taşıyıcı, eşyayı teslim aldığı andan teslim ettiği ana kadar eşyada oluşacak zıya, hasar ve gecikmeden sorumludur. Buna karşılık gönderen veya alıcı gibi hak sahiplerinin hatası, bu kişilerin talimatları, eşyanın niteliği, taşıyıcının önlemeyeceği ve engel olamayacağı hâller sebebiyle oluşan zıya, hasar ve gecikmeden taşıyıcının sorumlu tutulmayacağı da düzenlenmiştir.  Ayrıca taşımanın açık araçla yapılması, yükün ambalajlanmaması veya kötü ambalajlanması, yüklemenin gönderen tarafından yapılması, eşyanın niteliği, eksik işaretleme ve numaralandırma, canlı hayvan taşıması, zıya ve hasarın refakat edilerek önlenmeye çalışılan bir tehlikeden gelmesi hâlleri ise taşıyıcının sorumluluktan kurtulma özel sebepleri olarak belirtilmiştir (COTIF-CIM mm. 23). Tazminat: COTIF - CIM gereğince taşıyıcının zıya ve hasar hâlinde sorumluluğu kilo gram başına 17 SDR ile sınırlandırılmıştır. Gecikme hâlinde ise, taşıma ücretinin 4 katına kadar tazminat öngörülmüştür. Zamanaşımı: COTIF - CIM uyarınca eşya taşıma sözleşmesinden doğan davalar ise, istisnai nitelikteki durumlar hariç 1 yılda zamanaşımına uğrar.

Institutions and Organizations in Railway Transportation: Rail transport of goods and passengers has long been neglected due to both the challenging geographical conditions and a number of political reasons. In recent years, many investments have been made in this area, and the Turkish Railway Transportation Liberalization Law has been enacted, paving the way for public legal entities and commercial companies in addition to the TCDD to undertake railway infrastructure and train operations. In this context, TCDD was restructured, with TCDD operating as the infrastructure operator, while the newly established TCDD Taşımacılık A.Ş. (TCDD Transportation Inc.) will operate trains/wagons. Provisions Applicable to Domestic Goods Transportation: For domestic goods transportation by rail, the Rumelia Railways Operating Regulations, and in the absence of a provision herein, the provisions of the Turkish Commercial Code (TTK) pertaining to goods transportation, apply. The provisions of the TCC are not directly applicable. While a draft Law on Rail Cargo Transportation was recently prepared and announced to the public, it has not yet been enacted. In lieu of a separate law, rail transport of goods could be subject to the provisions of the TCC governing general goods transportation; Details and differences can also be regulated by regulations. Provisions Applicable to International Carriage of Goods: OTIF was established as an international organization to organize international rail transport of goods, and COTIF, an international agreement on this subject, was prepared. Annex B of COTIF, COTIF-CIM, was concluded for international rail transport of goods. Turkey is also a party to this convention. Convention for the International Carriage of Goods by Rail: Under COTIF-CIM, the carrier undertakes to carry the goods in question from the place of receipt to the place of delivery in exchange for a fee. Transport Document: A transport document (waybill) is required for international rail transport of goods. While not required for the existence and implementation of the contract and COTIF-CIM, the waybill serves an important evidentiary function. Rights and Obligations of the Consignor and the Carrier: The COTIF-CIM specifically regulates the rights and obligations of the consignor and the carrier. The most important of these are loading, unloading, packaging and marking, as well as the duration of transport and delivery. Liability: The carrier is liable for loss, damage, and delay incurred from the moment the goods are received until the moment they are delivered. However, it is also stipulated that the carrier shall not be held liable for loss, damage, or delay resulting from the fault of rights holders such as the sender or recipient, their instructions, the nature of the goods, or circumstances that the carrier could not or could not have prevented. Furthermore, the following are specific grounds for excluding the carrier from liability: transportation in an open vehicle, lack of or inadequate packaging of the cargo, loading by the sender, the nature of the goods, incomplete marking and numbering, transportation of live animals, and the loss or damage resulting from a hazard that was attempted to be prevented by accompanying the carrier (COTIF-CIM, mm. 23). Compensation: According to the COTIF-CIM, the carrier's liability for loss or damage is limited to 17 SDR per kilogram. In the event of delay, compensation is provided for up to four times the transportation cost. Statute of Limitations: Cases arising from the contract of carriage of goods in accordance with COTIF - CIM are subject to a statute of limitations of one year, except for exceptional circumstances.