Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi , cilt.3, sa.3, ss.43-77, 2021 (Hakemli Dergi)
Mâliye Ahkâm Defterlerinin, Osmanlı Donanması ve Deniz Ticareti Açısından Önemi (16. Yüzyıl)
Öz
Osmanlı tarih kaynakları arasında
önemli bir yere sahip olan ve ilk örnekleri 16. yüzyılın başlarına kadar giden Mâliye
Ahkâm Defterleri, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı
Arşivi’nde mevcut defter tasnifleri içerisinde yapılan uzun araştırmalar
sonucunda tespit edilebilmiştir. Mâliye Ahkâm Defterlerindeki belgeler Anadolu
ve Rumeli bölgesine ait olup genellikle maliye ile ilgili hüküm suretlerinden
oluştuğu görülmektedir. Kayıtlar içerisinde başta Osmanlı donanmasına dair
alınan kararlar, donanmanın ihtiyaçları, donanma için toplanan vergiler olmak
üzere Osmanlı Memâliki dâhilinde bulunan denizlerde ticari faaliyet gösteren
gemiler, tersaneler, gemilerin yükleri, sahipleri, deniz kazaları, deniz
ticaretine dair vergiler, ticaret yapılan devletler ve gemi nakliyeciliği
hakkında oldukça önemli bilgiler de bulunmaktadır. Bu makalenin amaçlarından
biri de, özellikle Kanuni Sultan Süleyman dönemi Osmanlı Donanması ile Deniz
Ticaret tarihimiz için önemli bir kaynak olarak görülen Mâliye Ahkâm Defterlerine
gerekli ilginin çekilmesi ve ilgili araştırmacılarının istifadesine sunulmasıdır.
Anahtar Kelimeler: Mâliye Ahkâm Defterleri, Osmanlı
Donanması, Osmanlı Deniz Ticareti, Osmanlı Arşivleri, Osmanlı Maliyesi.