The Importance of Maliye Ahkam Registers for the Ottoman Navy and Sea Trade (16th Century)

Creative Commons License

Günalan R.

Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi , vol.3, no.3, pp.43-77, 2021 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Mâliye Ahkâm Defterlerinin, Osmanlı Donanması ve Deniz Ticareti Açısından Önemi (16. Yüzyıl)


Öz
Osmanlı tarih kaynakları arasında önemli bir yere sahip olan ve ilk örnekleri 16. yüzyılın başlarına kadar giden Mâliye Ahkâm Defterleri, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde mevcut defter tasnifleri içerisinde yapılan uzun araştırmalar sonucunda tespit edilebilmiştir. Mâliye Ahkâm Defterlerindeki belgeler Anadolu ve Rumeli bölgesine ait olup genellikle maliye ile ilgili hüküm suretlerinden oluştuğu görülmektedir. Kayıtlar içerisinde başta Osmanlı donanmasına dair alınan kararlar, donanmanın ihtiyaçları, donanma için toplanan vergiler olmak üzere Osmanlı Memâliki dâhilinde bulunan denizlerde ticari faaliyet gösteren gemiler, tersaneler, gemilerin yükleri, sahipleri, deniz kazaları, deniz ticaretine dair vergiler, ticaret yapılan devletler ve gemi nakliyeciliği hakkında oldukça önemli bilgiler de bulunmaktadır. Bu makalenin amaçlarından biri de, özellikle Kanuni Sultan Süleyman dönemi Osmanlı Donanması ile Deniz Ticaret tarihimiz için önemli bir kaynak olarak görülen Mâliye Ahkâm Defterlerine gerekli ilginin çekilmesi ve ilgili araştırmacılarının istifadesine sunulmasıdır.


Anahtar Kelimeler: Mâliye Ahkâm Defterleri, Osmanlı Donanması, Osmanlı Deniz Ticareti, Osmanlı Arşivleri, Osmanlı Maliyesi.