Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. Ulusal Sinirbilim Kongresi, 6 - 09 Kasım 2020
GİRİŞ VE AMAÇ:Alzheimer hastalığında (AH), en çok etkilendiği bilinen entrensek bağlantısallık ağları olağan durum
ağı (DMN) ve dikkat çekerlik ağıdır (SN). Bu aǧların fonksiyonel bağlantısallık değişimlerinin, AH sürekliliği içinde
kognitif bozulmanın en erken aşaması olan subjektif kognitif bozukluk (SCI) evresini objektif kriterlerle tanımlanan
hafif kognitif bozukluk (MCI) evresinden ayırt etme kapasitesi henüz gösterilememiştir. Bu çalışmada, SCI, MCI ve
erken evre AH demansı (AHD) grupları arasında DMN ve SN’de ortaya çıkan değişimler incelenmiştir.
YÖNTEM:Çalışmada, yaş, cinsiyet ve eğitim ortalamaları anlamlı fark göstermeyen 3 gruptan 88 katılımcının (21
AHD, 34 MCI, 33 SCI) 3T MRI cihazı ile dinlenim durumu fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme verileri kaydedilmiştir. CONN yazılımı ile DMN ve SN’e karşılık gelen 11 adet ilgi bölgesinin (ROI) tüm beyin vokselleri ile olan
fonksiyonel bağlantısallık analizleri gerçekleştirilmiştir. Öncelikle, 3 grup arasında F testiyle karşılaştırmalar yapılmış ve küme seviyesindeki anlamlılık eşiği p(FWE-corr) < 0,0045 (ROI sayısına göre Bonferroni düzeltmesi yapılmış)
olarak belirlenmiştir. Ardından, F testinde anlamlı fark gösteren ROI’ler için t-testi ile gruplar arasında ikili karşılaştırmalar yapılmış ve anlamlı fark (anlamlılık eşiği p(FWE-corr) < 0,017, grup sayısına göre Bonferroni düzeltmesi
yapılmış) gösteren sonuçlar bildirilmiştir.
BULGULAR:AHD’de MCI ve SCI gruplarına kıyasla, DMN’in posterior singulat korteks düğümünün temporal ve oksipital korteks yapılarıyla, SN’in anterior singulat korteks (ACC) düğümünün sağ insula ve temporal korteks yapılarıyla ve SN’in sağ ve sol anterior insula düğümlerinin ACC ile olan fonksiyonel bağlantısallığının azaldığı gözlenmiştir.
Ayrıca, AHD’de MCI grubuna kıyasla sol anterior insula düğümünün sağ insula ile ve SCI grubuna kıyasla saǧ ve sol
anterior insula düğümlerinin suplementer motor alan ile olan bağlantısallıklarının azaldığı gözlenmiştir.
TARTIŞMA VE SONUÇ:Bulgular, AH sürekliliğinde DMN ve SN’de gözlenen fonksiyonel bağlantısallık değişiminin
hastalığın ileri evresinde ortaya çıktığını, SCI ve MCI evreleri arasında ise ayırt edici bir fonksiyonel bağlantısallık
değişimi olmadıǧını ortaya koymaktadır.
Bu çalışma, TÜBİTAK ARDEB (Proje No: 114E053) ve İÜ-BAP (Proje No: 1567/42362) tarafından desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Alzheimer hastalığı, olağan durum ağı, dikkat çekerlik ağı, fonksiyonel bağlantısallık, manyetik
rezonans görüntüleme