Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.11, sa.59, ss.210-216, 2018 (Hakemli Dergi)
Çevirmenlerin kimliği, yaşadığı ve çalıştığı toplumsal bağlam, çeviri tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada
çevirmenlerin yaşam öykülerinden ve çeviri kararlarından yola çıkarak çevirmen kimliklerinin ortaya çıkarılması ve çeviri tarihine katkıda
bulunulması amaçlanmıştır. Bütünce olarak Amerikalı yazar Louisa May Alcott’ın Good Wives eseri ve Türkçeye Belkıs Sami (Boyar) (1930)
ve Necmettin Arıkan (1966) tarafından yapılan iki çeviri seçilmiştir. Sami’nin çevirisi eserin Türkçeye yapılmış ilk çevirisidir. Arıkan’ın
çevirisi ise ikinci çeviridir. Çalışmanın kuramsal çerçevesini Anthony Pym’in çeviri tarihyazımı oluşturmaktadır. Çevirmenlerin etkili
toplumsal aktörler olarak ele alındığı Pym’in modelinde yer alan “arkeoloji” alanı doğrultusunda “kim, nerede, ne zaman, hangi metin”
soruları, “tarihsel eleştiri” alanı doğrultusunda bir çevirinin yarattığı etki ve “açıklama” alanı doğrultusunda, belli bir yer ve zamanda
neden arkeolojik olguların oluştuğunu ve bunların değişime nasıl katkıda bulunduğu ele alınmıştır. İncelemede, Amerikan Kız Koleji’nde
öğrenim görmüş Sami’nin, çevirilerinde Amerikan kültürünü yansıtan tercihler yaptığı ve özellikle dini kavramları erek kültüre aktardığı
ve bir eğitimci olan Arıkan’ın ise çevirisinde yabancı sözcüklere yer vererek bunları açıkladığı görülmüştür. Çevirmenlerin, sosyal
sorumluluk, misyonerlik gibi çeşitli amaçlar doğrultusunda belirli tercihler yaptığı, çevirmenler ve çeviriler üzerinde yapılan incelemelerle
ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, çevirmenler etkili toplumsal aktörler olarak ortaya çıkmıştır.
The identities of the translators and the social context in which they live and work have an important place in translation history.
The aim of this study is to reveal the translators’ identity by making use of their translational choices and biographical information and to
contribute to translation history. The corpus of this study includes American writer Louisa May Alcott’s Good Wives and its two Turkish
translations by Belkıs Sami (Boyar) (1930) and Necmettin Arıkan (1966). Sami’s translation is the first translation of the work into Turkish.
Arıkan’s is the second translation. Anthony Pym’s translation historiography constitutes the theoretical framework of the study. The
questions “who translated what, how, where, when, for whom and with what effect” in line with “translation archeology”, the effects of
the translators in line with “historical criticism” and the reasons “why archeological artefacts occurred when and where they did” in line
with “explanation” are discussed according to Pym’s model which treats translators as effective social actors. In the analysis, it has been
observed that Sami, who went to American College for Girls, reflected American culture, transferred and explained the religious terms in
her translation while Arıkan, as an educator, borrowed and explained foreign terms in his translation. It can be said that the translators
made some choices reflecting their aims which include social responsibility and missionary. In conclusion, the translators appeared as
effective social actors.