Research Information System
3. Sinefilozofi Sempozyumu, İstanbul, Turkey, 4 - 05 December 2020, pp.38-39
Madde mi daha ağırdır mana mı? Ruhsuz bir bedeni mi yeğlersiniz
bedensiz bir ruhu mu? Doğduğumuz andan itibaren zihnimizin
derinliklerinde kendi varoluşumuzu anlamlandırma sürecinde
ruhumuzla hayatı deneyimlemeye açılmaktayız. Cold Soul (2009)
filmi, bilim-kurgu janrının özelliklerini taşıyan ve kara komedi janrını
da hatırlatan uylaşımlarıyla izleyiciye birçok sorgulama alanı açmakla
birlikte ruhun bedenle ilişkisini derin bir izlekte düşünme penceresini
aralar. Bu aralıktan varoluşumuza dair anlamlandırmalar da üretmemize
izin verir. Keza film, Rene Descartes’in The Passions of the Soul (1649)
eserinden ‘’Beynin ortasına yerleştirilen küçük bezenin içindeki şeftir
ruhun tutkuları.’’ cümlesiyle ruha odaklanılacağına dair ilk işaretini
verir. Bu çalışma, Platon’un ruh felsefesine yaklaşımı temelinde, ruh
ve beden ilişkisini, bilgi ve ahlak anlayışı bağlamında sorgulamaktadır.
Platon’un Sokrates’in düşüncelerinden verdiği referanslarla ruh kavramı
hakkındaki söylemler detaylandırılmaya çalışılacak ve film anlatısının
izleyiciye sunduğu ruh, beden ve varoluş kavramları tartışmaya
açılacaktır. Platon, Mektuplar’da, insanın ruhunun bedene girmeden
önce idealar dünyasıyla tanıştığını öne sürer. Bu nedenle insan ruhu,
önceki varoluşundan dolayı gerçek bilgiye sahiptir ve bu ruh, bedene
hapsolunca varolan bilgi unutulmaktadır. Ancak, diyalektiğin yardımıyla
bu bilgiler anımsanarak tekrar hatırlanabilmektedir (Platon, b 2015:
39
32). Descartes’e göre ise, insanın en önemli amacı üstün iyiyi bütün
işlerde hedef edinmek ve ruhun memnuniyetini sağlamaktır. Ruh
memnun olunca üstün iyiyi aramak da insanlara bu bağlamda çekici
gelmektedir (Descartes, 1992: XXI). O halde filmin başkarakteri Paul,
kendi ruhunu arayışında iyilik yolunda onu aramaya giriştiğinde üstün
iyi bir hayat yaşamanın da penceresini kendi ruhuna açmakta mıdır?
Descartes’ın, ruh ve beden ikiliğine dair Platon ile paralellik taşıyan
düşünceleri çalışmadaki tüm sorgulamaların farklı bir perspektiften
anlamlandırılması amacıyla onun referanslarıyla da desteklenmekte,
sorgulamaların çeşitlenmesine izin verilmektedir.