Akademik Veri Yönetim Sistemi
XXIV. BİTKİSEL İLAÇHAMMADDELERİTOPLANTISI, Ankara, Türkiye, 23 - 26 Haziran 2022, ss.249-250
Centaurea cinsi, kabul edilmiş 741 türü ile Asteraceae familyasının en büyük cinslerinden biridir (1). Cinsin Türkiye’de 129’u endemik olmak üzere 216 tür ve tür altı taksonu bulunmaktadır (2). Centaurea türlerinin tıbbi özellikleri, seskiterpen laktonlarının varlığına bağlanmaktadır. Bazı türler de antidiyabetik aktivite dâhil diğer çeşitli aktivitelerden sorumlu olduğu düşünülen flavonoitler ve fenolik bileşikler açısından zengindir (3,4). Centaurea türleri halk arasında kan şekerini düşürmek amacıyla sıkça kullanılmaktadır ve birçok Centaurea türünün antidiyabetik etkinliği kaydedilmiştir (5,6). Bu çalışmada Çatalca ilçesinin Subaşı köyünden toplanan endemik Centaurea hermannii L. türünün kurutulmuş toprak üstü kısımlarından hazırlanan ekstrelerin α-glukozidaz enzim inhibitör aktiviteleri akarbozla kıyaslanarak incelenmiştir. Bitkinin diklorometan maserasyon, diklorometan Soxhlet maserasyon, diklorometan ve metanol Soxhlet ekstraksiyon, infüzyon ve dekoksiyon yöntemleriyle çeşitli ekstreleri elde edilmiştir. Bitkinin diklorometan Soxhlet ekstresi, 1 mg/mL’de %34,09’lik inhibisyon yüzdesiyle en güçlü inhibitör etkiyi göstermiştir. Bu değeri diklorometan Soxhlet maserasyon ve infüzyon ekstreleri sırasıyla %30,09 ve %29 inhibisyon yüzdeleriyle izlemiştir. Bu ekstreler, 1 mg/mL’de %77,17’lik bir inhibisyon sağlayan akarboza kıyasla orta derecede inhibitör etki göstermiştir. Bitkinin diklorometan maserasyon, dekoksiyon ve metanol Soxhlet ekstreleri ise sırasıyla %24,42, %21,72 ve %11,93 inhibisyon yüzdeleriyle daha düşük inhibitör etki göstermiştir. Literatürde Centaurea hermannii bitkisinden izole edilmiş 8 seskiterpen laktonun varlığı bilinmektedir (7). Daha yüksek etkinlik gösteren diklorometan ekstrelerinde bu seskiterpen laktonların bulunma ihtimali düşünülebilir. Bu sebeple C. hermannii L. diklorometan ekstresi, biyoaktivite yönlendirmeli izolasyon çalışmaları için umut vadetmektedir.
Anahtar Kelimeler: Centaurea hermannii; antidiyabetik; seskiterpen lakton.
Kaynaklar
1. POWO, Plants of the World Online [Internet]. 2021 [8 Kasım 2021]. http://www.plantsoftheworldonline.org/
2. Hamzaoğlu, E, Koç M. Türkiye florası için yeni bir kayıt, Centaurea gulissashwilii (sek. Centaurea, Asteraceae). Türler ve Habitatlar. 2020; 1:106–113.
3. Khammar, A., Djeddi, S. Pharmacological and Biological Properties of some Centaurea Species. European Journal of Scientific Research. 2012; 84(3):398-416.
4. Zengin, G., Locatelli M., Carradori S., Mocan, M. A., Aktumsek, A. Total phenolics, flavonoids, condensed tannins content of eight centaurea species and their broad inhibitory activities against cholinesterase, tyrosinase, α-amylase and α-glucosidase. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 2016; 44(1):195–200.
5. Han, M. İ. Kadışehri (Yozgat) Yöresinin Geleneksel Halk İlacı Olarak Kullanılan Bitkileri [Yüksek Lisans]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2012.
6. Fattaheian-Dehkordi, S., Hojjatifard R., Saeedi M., Khanavi M. A Review on Antidiabetic Activity of Centaurea spp.: A New Approach for Developing Herbal Remedies. Evidencebased Complementary and Alternative Medicine. 2021; 2021:1-23.
7. Öksüz, S., Serin S., Topçu, G. Sesquiterpene lactones from Centaurea hermannii.
Phytochemistry. 1994; 35(2):435-438.