Akademik Veri Yönetim Sistemi
33. Ulusal Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi, Antalya, Türkiye, 5 - 10 Kasım 2024, ss.90-91, (Tam Metin Bildiri)
Alt Ekstremite Ortezi Kullanan Çocuklarda Psikososyal Değişikliklerin ve Akran Zorbalığına Maruz Kalmanın Araştırılması: Vaka-Kontrol Çalışması
Amaç
Literatür, kronik sağlık sorunları olan çocukların zorbalığa maruz kalma ve sosyal kaygı geliştirme risklerinin daha yüksek olduğunu öne sürse de, ortopedik rahatsızlıkları olan çocuklar arasında zorbalığın yaygınlığına ilişkin çok az araştırma bulunmaktadır. Ayrıca, alt ekstremite ortezi kullanımının çocuklardaki psikososyal etkileri henüz araştırılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, ortopedik gereksinimler nedeniyle alt ekstremite ortezi kullanan çocuk hastalarda kaygı seviyesi ve benlik saygısı gibi psikososyal değişkenleri ve akran zorbalığına maruz kalma durumunu araştırmaktır.
Yöntem
Bu retrospektif vaka-kontrol çalışması, üçüncü basamak bir hastanede gerçekleştirilmiştir. Hasta grubuna, 2019-2023 yılları arasında ortopedik cerrahi geçirmiş, 7-15 yaş aralığında, en az 1 yıldır alt ekstremite ortezi kullanan hastalar dahil edildi. Kontrol grubuna, bilinen hastalığı olmayan, 7-15 yaş aralığında çocuklar alındı. Her iki grupta yer alan çocuklar genel eğitim okullarında ilk veya ortaöğretimlerini almaktaydı. Katılımcılara Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ), Ergenler için Sosyal Kaygı Ölçeği (ESKÖ) ve Çocuk Ergen Zorbalık Ölçeği (CEZÖ) uygulandı. Sayısal veriler için bağımsız örneklem-t testi, kategorik veriler için Ki-kare ve Fisher’ın kesin testi kullanıldı.
Bulgular
Hasta grubunu 31 çocuk (17 kız, 14 erkek; ort. yaş = 10±2,4) ve kontrol grubunu 49 çocuk (31 kız, 18 erkek; ort. yaş = 13±2,8) oluşturdu. Hasta grubunda ortez kullanımına yol açan birincil etiyolojiler serebral palsi (n=12; %39), pes ekinovarus (n=10; %32), spina bifida (n=6; %19) ve konjenital deformitelerdi (n=3; %9,6). Kullanılan alt ekstremite ortezleri; diz-ayak bileği-ayak ortezleri (KAFO), ayak bileği-ayak ortezleri (AFO), dinamik ayak bileği-ayak ortezleri (DAFO) ve yer reaksiyon tipi ayak bileği-ayak ortezleri (GRAFO) idi. Düşük benlik saygısı hasta grubunda (n=25, %81), kontrol grubuna (n=4, %8) göre daha fazla bulundu (p<0,001). Sosyal kaygı sıklığı kontrol grubunda (n=37, %75), hasta grubuna (n=21, %67) göre daha fazlaydı (p<0,001). Akran zorbalığı sıklığı hasta grubunda (n=6, %19), kontrol grubundan (n=4, %8) daha yüksekti (p<0,001).
Çıkarımlar
Bu araştırma, ortopedik rahatsızlıkları nedeniyle alt ekstremite ortezi kullanan çocukların, sağlıklı akranlarına kıyasla düşük benlik saygısı ve akran zorbalığına maruz kalma gibi ciddi psikososyal sorunlarla karşı karşıya kaldığını göstermektedir. Sosyal kaygı düzeyleri ise sağlıklı akranlarına göre daha düşüktür. Bu durum, hareket kısıtlılıkları nedeniyle sosyal etkileşimlerin azalması ve destekleyici çevrelerden daha fazla fayda sağlamalarına bağlı olabilir. Bu bulgular, pediatrik ortopedistlerin hastaların sadece fiziksel sağlığını değil, aynı zamanda psikolojik ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurarak bütüncül bir yaklaşım benimsemeleri gerektiğini vurgulamaktadır.