Akademik Veri Yönetim Sistemi
I. ULUSLARARASI SANAT SEMPOZYUMU TAM METİN BİLDİRİ KİTABI 1st INTERNATIONAL ART SYMPOSIUM FULL TEXT PROCEEDING BOOK, Kocaeli, Türkiye, 16 - 20 Kasım 2021, ss.202-215
Bu çalışmada, salgın hastalıkları konu alan anonim ve âşık üretimi türkülerde, insan ve toplum yaşamında beden ve ruh sağlığı
başta olmak üzere sosyal, ekonomik vb. etkilerin incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışmada, konuya ilişkin arşiv ve kaynak taraması yapılarak elde edilen veriler nitel yaklaşımla betimsel olarak açıklanarak ortaya
konulmuştur. Türkülerin oluşumunda ve aktarılmasında, yaratıcı ve taşıyıcı kaynaklar olan Türkü yakıcılar ve Âşıklar yaşadıkları
çağda, bireyi/toplumu etkileyen yaşanmış her olay, duygu ve düşünceyi türkü, ağıt, destan gibi edebi-müzik türleri ile ifade etmiş
ve bu yolla tarihe not düşmüşlerdir. Bu bağlamda çalışma kapsamında TRT halk müziği nota arşivi, araştırmacılarca derlenerek
yayınlanmış halk müziği eserleri ve türkü hikayeleri, âşık atışmaları, kaset, CD, internet vb. yayınlanmış müzikal performanslar
incelenerek kolera, veba, verem, çiçek, kızamık ve koronayı konu alan eserler tespit edilmiş ve örnek metinler üzerinden salgınların
birey ve toplum üzerindeki etkileri bulgularda ortaya konulmuştur.
Çalışmanın sonucunda, türkü ve/veya türkü hikayelerinin geçmişten günümüze Anadolu’da yaşanan salgın hastalıklar ve salgın/
sağlık koşulları hakkında bilgi edinmede önemli birer kaynak niteliğinde olduğu görülmüştür. Bu bağlamda ulaşılan örnek türkü,
destan ve ağıtlar bir araya getirilerek yapılan incelemede farklı zamanlarda yaşanan salgın hastalıkların sebep olduğu olaylar,
insan ve toplum psikolojisini yansıtan acı, keder, üzüntü, çaresizlik gibi duyguların ağırlıklı olarak işlendiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Türkü, Destan, Ağıt, Salgın hastalılar, Korona.
Abstract
This study aims to shed light on the social, economic and other effects in individual and community life, particularly physical and
mental health in anonymous and folk songs composed by minstrels about epidemic diseases.
In the study, the data obtained by scanning archives and sources on the subject were evaluated descriptively with a qualitative
approach. In the composition and transmission of folk songs, folk songwriters and minstrels, as creative sources and carriers of
the culture, expressed every event, emotion and thought that affected the individual/society in the age they lived, with literary-musical
genres such as folk songs, laments, and epics, and they inscribed their historical records in this way. In this context, within
the scope of the study, TRT’s folk music notation archive, folk music works and folk song stories compiled and published by researchers,
minstrel squabbles [their battle of words], the published/released musical performances such as albums, CDs, internet,
etc. were taken under examination. Then among them the works composed on cholera, plague, tuberculosis, smallpox, measles
and corona were identified and the effects of epidemics on the individual and society were revealed in the findings through these
selected texts.
As a result of the study, it has been seen that folk songs and/or folk song stories are important sources for obtaining information
about epidemic diseases and epidemic / health conditions in Anatolia from past to present. The examination brings together the
folk songs, epics and laments that were selected in this context and concludes that they predominantly address and process the
events caused by epidemics at different times, emotions such as pain, grief, sadness and despair reflecting individual and social
psychology.
Keywords: Turkish folk song, Epic, Lament, Epidemic diseases, Corona.