Profesyonel kontrol yöntemleri (PKY), tüm dünyada psikiyatri
kliniklerinde yatarak tedavi gören hastaların kendileri, diğer
hastalar ve çalışanlara zarar verici davranışlarını yönetmek için
sıklıkla başvurulan yöntemlerdir ve bu yöntemlerin seçimini
etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır.
Amaç: Bu çalışmada, psikiyatri kliniklerinde çalışan hemşirelerin,
profesyonel kontrol yöntemlerine karşı tutumları ve hasta
agresyonunu algılayışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma, Ocak-Mayıs 2012 tarihleri arasında İstanbul’da
bir Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi’nde çalışan 144
hemşire ile yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında “demografik
soru formu”, “Profesyonel Kontrol Yöntemlerine Karşı Tutum
Anketi” ve “Agresyonu Algılama Ölçeği”, verilerin istatistiksel
değerlendirmesinde ise frekans, ortalama ve Pearson Korelasyon
analizi kullanılmıştır.
“Profesyonel Kontrol Yöntemlerine Karşı Tutum Anketi”,
Hemşirelerin PKY’ne ilişkin tutumlarını değerlendirmek amacıyla,
farklı ülkelerde psikiyatri kliniklerinde kullanılan 11 farklı kontrol
yöntemine (LH ilaç uygulama, fiziksel kısıtlama, aralıklı gözlem,
izolasyon, mola verme, istem dışı ilaç uygulama, psikiyatrik yoğun
bakım, mekanik kısıtlama, sürekli gözlem, ağ yatak, açık alan
izolasyonu) tutumu değerlendiren bir ölçektir. Alınan yüksek puan
bu yöntemlere karşı olumlu tutumu göstermektedir.
“Agresyonu Algılama Ölçeği” ise 29 maddeden ve iki alt boyuttan
(fonksiyonel/kabul edilebilir ve disfonksiyonel/ işlevsiz/ kabul
edilemez) oluşan ve psikiyatri hastasının agresyonunun nasıl
algılandığını değerlendiren bir ölçektir.
Bulgular: Hemşirelerin %65.3’ü (n=94) kadın olup, yaş ortalaması
33.63± 7.62’dir. Hemşirelerin yarısı (%53,5, n=77) 5 yıldan
fazla süredir psikiyatri kliniklerinde çalıştıklarını bildirmiştir.
Hemşirelerin profesyonel kontrol yöntemlerine en fazla başvurma
nedeni olarak ilk üç sırada, hastalarda tedavi reddi (%86,5, n=115),
eşyaya zarar verme (%84,2, n=112), kendine zarar verme (%81,2,
n=108) durumlarının bulunması belirlenmiştir. Kliniklerde en sık kullanılan PKY, “LH ilaç uygulama (%97,8)”, “
aralıklı gözlem (%97,7)” ve mekanik tespit (%91,1)” iken, en az
kullanılan yöntem “mola verme (%69,6)” dir.
Hemşireler profesyonel kontrol yöntemlerinden ilk 3 sırada “aralıklı
gözlem” (23.8±5.42), “LH ilaç uygulama” (23±5.73) ve “psikiyatrik
yoğun bakım” a (22.54±5.76) olumlu tutum göstermiştir. En az
olumlu tutum gösterdikleri yöntem ise “ağ yatak” dır (12.88±6.23).
Hemşirelerin agresyonu fonksiyonel olarak algılama puan
ortalaması 2.95±0.66, disfonksiyonel puan ortalaması ise
3.38±0.61’dir. “Zorla ilaç uygulama (r=273, p=.007)” ve “mekanik
kısıtlama (r=344, p=.001)” yöntemlerine olumlu tutum ile
agresyonun disfonksiyonel olarak algılanması arasında aynı yönde
ilişki bulunmuştur.
Sonuç: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin kontrol
yöntemlerine karşı tutumları, yöntemin yapısı ve uygulanma
biçimine göre farklılık göstermektedir. Hemşireler agresyonu
daha ziyade disfonksiyonel (işlevsiz/kabul edilemez) bir durum
olarak algılamaktadır. Agresyonu disfonksiyonel bir durum olarak
algılayan hemşireler zorla ilaç uygulaması ve mekanik kısıtlama
gibi yöntemleri daha fazla onaylamaktadır.
Anahtar kelimeler: kontrol yöntemleri, agresyon algısı, psikiyatri
klinikleri
Professional containment methods are frequently applied to manage
harmful behaviours of patients against themselves, other patients
and personel. Many factors have influence upon the choice of these
methods.
Aim: This study aimed to determine the relationship between attitudes
of nurses who are working on psychiatric wards to professional
containment methods and their perceptions of patient aggression.
Methods: This study was conducted with 144 nurses work at mental
health hospital in Istanbul. In data collection, “an Information Form”,
“Questionnaire of Attitudes to Professional Containment Methods”
and “Perception of Aggression Scale-Turkish Version” were used. Data was analyzed using frequency, mean and Pearson Correlation test.
Questionnaire of Attitudes to Professional Containment Methods is a
scale to evaluate nurses’ attitudes against 11 different containment
methods (pro re nata medication, physical restraint, intermittent
observation, seclusion, time out, compulsorily IM sedation, psychiatric
intensive care, mechanical restraint, constant observation, net
bed and open area seclusion) used in psychiatric wards in different
countries. High score indicates approval of these methods.
Perception of Aggression Scale-Turkish version is a scale contains of
29 item and two factor (functional/acceptable and disfunctional/
unacceptable). This scale assesses how perceive patient aggression.
Results: 65.3% of nurses (n=94) were female and the mean age
was 33.63± 7.62. For half of nurses (%53,5, n=77), working time
on psychiatric wards was over five years. Most frequent reasons for
applying professional containment methods were medication refusal
(%86,5, n=115),
Half of nurses ((%53,5, n=77) stated that they are working on
psychiatric wards over five years. The most frequent reasons for
applying professional containment methods were identified as
medication refusal (%86,5, n=115), harm to property (%84,2, n=112)
and self (%81,2, n=108).
“Pro re nata medication (%97,8)”, “intermittent observation” (%97,7)”
and “mechanical restraint” (%91,1)” were most often used methods
in wards.
While nurses most displayed positive attitude to “ int e rmi t t ent
observation” (23.8±5.42), “pro re nata medication” (23±5.73) and
“psychiatric intensive care unit” (22.54±5.76), at least approved
method by nurses was “net bed” (12.88±6.23).
The mean of functional perception of aggression was 2.95±0.66,
disfunctional perception of aggression was 3.38±0.61, respectively.
It was found a direct link between positive attitude to compulsorily IM
sedation (r=273, p=.007)” and mechanical restraint (r=344, p=.001)
and disfunctional perception of aggression.
Conclusion: Nurses’ attitudes to containment methods differ from
its nature and implementation style. Nurses perceive aggression
as disfunctional (unacceptable). Nurses who perceive aggression
as disfunctional more approved compulsorily medication and
mechanical restraint.
Key words: containment methods, perception of aggression,
psychiatric wards