Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararası İstanbul Coğrafya Kongresi, İstanbul, Türkiye, 21 - 23 Haziran 2023, ss.334-335
Günümüz dünyasının en önemli konularından biri
çevre sorunudur. İklim değişikliği, çölleşme, orman yangınları, sel
felaketleri, biyolojik türlerin kaybı, hava, toprak, su kirliliği ve atıklar
yaşamın sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Sosyoekonomik gelişmelerle birlikte
artan çevre sorunları, küresel düzeyde olumsuz sonuçlara neden olduğu da
bilinen bir gerçektir. Dünya nüfusunun artması, yaşam standartlarının
yükselmesi ve üretim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte doğal kaynaklar
hızla tüketilmektedir. Tüketim toplumun sınırsız ihtiyaçları, doğanın sınırlı
kaynaklarıyla karşılanamaz boyutlara ulaşmıştır. Doğanın korunması, insanların
güvenliği ve sağlığı, diğer canlı türlerinin bekası için kaynakların
sürdürülebilir ve verimli bir şekilde kullanılması kaçınılmazdır. Doğal
kaynakların sürdürülebilirliği için katı atıkların yeniden kullanıma
kazandırılması yönündeki faaliyetler büyük
önem kazanmıştır.
Bu çalışmada “Sıfır Atık” Projesi kapsamında
yapılan uygulamaların Denizli ili örnekleminde incelenmesi amaçlanmıştır. Bilindiği
üzere; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2017 yılında
başlatılan “Sıfır Atık” Projesi, belirli kurallar kapsamında yürütülmektedir.
Konuyla ilgili yasal mevzuat doğrultusunda “Atık Yönetimi Yönetmeliği” ve
uygulama kılavuzları hazırlanmıştır. “Sıfır Atık” sistemine dahil olma süreci, yedi
aşamada gerçekleşmektedir. Bu aşamalar, “1.Odak noktalarının belirlenmesi, 2.Mevcut
durum tespiti, 3.Planlama, 4.İhtiyaçların belirlenmesi ve temini, 5.Eğitim ve
Bilinçlendirme, 6.Uygulama ve 7.Raporlama” şeklinde sıralanmaktadır.
“Sıfır Atık” Projesinde hedef kitleyle doğrudan
ilişki; “İhtiyaçların Belirlenmesi ve Temini” süreciyle başlamaktadır. İlgili
ve yetkili kurumlar tarafından ihtiyaç duyulan kumbara, poşet, konteyner,
eğitim materyalleri, takip çizelgeleri gibi gerekli ekipmanlar temin edilmektedir.
Biriktirme ekipmanları “Sıfır Atık Renk Skalası”na uygun biçimde renklendirilmektedir.
“Sıfır Atık” Projesinde, halkın uygulamaya etkin katılımını sağlamak amacıyla
Sıfır Atık Renk Skalası” hazırlanmıştır. “Sıfır Atık Renk Skalası”: “Kâğıt-karton
atıkları için mavi, Plastik atıklar için sarı, Cam atıklar için yeşil, Metal
atıklar için gri, Geri dönüşümü mümkün olmayan atıklar için siyah, Tehlikeli
atıklar ve elektronik atıklar için şeffaf, Organik atıklar için kahverengi,
Ekmek artıkları için mor, Yemek artıkları için beyaz renk”
şeklinde sınıflandırılmıştır.
Araştırma kapsamında, Denizli ilinde “Sıfır Atık”
Projesi kapsamında uygun noktalara yerleştirilen bölmeli atık kumbaraların “Sıfır
Atık Renk Skalası”na uygunluk durumu incelenmiştir.
Araştırmanın verileri, belirlenen amaç
doğrultusunda Denizli il merkezinde saha çalışması yöntemiyle toplanmıştır.
Saha çalışmasında ilk olarak araştırma sahasında proje kapsamında bazı kurumların
mekân içinde veya şehrin uygun noktalarına yerleştirilen bölmeli atık
kumbaralar fotoğraflanarak kayıt altına alınmıştır. Bilgisayar ortamında aktarılan
bu fotoğraflar, yanyana dizilerek karşılaştırılmıştır. Bölmeli atık
kumbaralarının “Sıfır Atık Renk Skalası”na uygun olmadığı tespit edilmiştir.
Ayrıca farklı noktalarda gelişigüzel şekilde hazırlanan bölmeli atık
kumbaraları farklı modelleriyle karşılaşılmıştır. Bu durumda “Sıfır Atık” Projesinin çıkış
noktasını oluşturan atıkların kaynağında ayrıştırılması konusunda sorunlar
yaşanabilir. “Sıfır Atık Renk Skalası” ve “Sıfır Atık Biçim Skalası”na göre
hazırlanmış bölmeli atık kumbaralarının il özelinde ve ülke genelinde
yaygınlaşmasıyla geri dönüş konusunda daha somut ve olumlu sonuçlara
ulaşılabilir. “Sıfır Atık” Projesinin sağlıklı bir şekilde hayata geçirilmesi
için bölmeli atık kumbaraların biçim ve renk olarak bütünlüklü şekilde
uygulamaya konulması önerilmektedir.
Anahtar kelimeler: Denizli, Sıfır Atık, Çevre Sorunu.