Kitle Siyaseti ve Siyasi Afişler: Bolşevikler Örneği


ÇETİNKAYA Y. D.

Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, sa.32, ss.103-123, 2011 (SCI-Expanded)

Özet

Sovyet tarihyazımında bir zamanlar hegemonik olan Totaliteryen Paradigma’nın iddialarının aksine Erken Dönem Sovyet toplumunda Bolşeviklerin her şeye hâkim bir iktidarları mevzu bahis değildi. Bolşeviklerin özellikle erken dönemlerde iktidarlarını çıplak şiddet ile ve sadece devletin inşasına odaklanarak sağladıkları bir efsaneden ibarettir. Her politik grup gibi onlar da iktidarlarını sağlamlaştırmak için halkın rızasını almak zorundaydılar. Bundan dolayı çok faklı kitle siyaseti örüntülerini devreye sokarak toplumun seferberliğini gözeten politikalar üretmişlerdir. İktidarlarını pekiştirmek, topluma daha fazla nüfuz etmek, devam eden askeri ve iktisadi savaşı sürdürebilmek ve tahayyüllerindeki toplumu inşa edebilmek için meşruiyetlerine halel getirmemeleri gerekmekteydi. Bundan dolayı gazetelerden bildirilere, tiyatrodan sinemaya, müzikten siyasal kampanyalara, festivallerden spora, her türlü kitle siyaseti araçlarına başvurmuşlardı. Bolşeviklerin kitle siyaseti pratikleri bu sürecin tek elden, merkezi olarak örgütlenmiş ve kamusal alanı tek tipleştiren bir süreç olmadığına işaret etmektedir. Bu araçlardan bir tanesi de devrim ve sonrasında milyonlarca basılan siyasal afişlerdir. Bunlar tarihçi açısından adeta çok kıymetli bilgiler ihtiva eden madenlerdir. Bu görsel malzeme hem yeni rejimin zihniyetini anlamak hem de Bolşeviklerin söylemlerinin nasıl tasvir edildiğini, somut olarak nasıl bir görünüme büründüğünü göstermesi açısından tarihçiler için paha biçilmez kaynaklardır.

Contrary to the assertions and theoretical assumptions of the Totalitarian School which was erstwhile hegemonic in Soviet historiography Bolsheviks did not have an omnipotent power in the early Soviet society. It is only a myth that the power of Bolsheviks was based only on coercion and had concentrated merely on the construction of state institutions. However, they also tried to obtain the consent of ordinary people like every political group. That is why; Bolsheviks recruited various kinds of mass politics in order to procure the mobilization of the society. The legitimacy was necessary for them to reinforce and consolidate their power, to control the society efficiently, to continue the military and economic war and to build up a society of their own imagination. Bolsheviks tried to make use of all kinds of instruments of mass politics such as press, pamphlets, theatre, cinema, music, campaigns, spectacles, festivals, sport activities etc. Political posters were such an illustrative means and medium of mass politics and social mobilization. Millions of them were printed and circulated all over the country. These illustrative sources are a valuable mine for historians to dig out precious information about the mentality of the new regime. They also provide hints on how Bolsheviks depicted their political discourse on the walls.