Akademik Veri Yönetim Sistemi
BAIBU-ICASTIS 2024, Bolu, Türkiye, 30 Eylül - 02 Ekim 2024, ss.125
Çeviri teknolojisi giderek hızlanan bir ivmeyle gelişim yolculuğuna devam ederken çeviribilim dünyası gelişmelere tepkisiz kalmamıştır. Yerli ve uluslararası literatürde çeviri teknolojileri üzerine yapılan çalışmaların sayısı hızla artmaktadır. Artış sevindirici olmakla beraber yerli çalışmalarda terim tutarsızlığı bir kalite sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sorunun başlıca nedenlerinden biri, Türkiye'nin bu teknolojileri ithal eden bir ülke olması ve ilgili terimlerin Türkçeye çeviri yoluyla kazandırılmasıdır. Bir diğer neden ise, bu terimlerin çevirisi sırasında yeterli literatür taraması yapılmadan aceleyle Türkçe karşılıklar üretilmesi ve bu karşılıkların literatüre yayılmasıdır. Bu çalışmanın amacı Türk çeviribilim dünyasını bu konuda bilinçlenmeye davet etmektir. Terim tutarsızlığı konusundaki tespitlerimiz ampirik veriye dayanmaktadır. Veriler doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Dokümanlar bütünce ölçüt örnekleme yöntemiyle Google Scholar veritabanından elde edilmiştir. Google Scholar’da arama kutucuğuna “çeviri teknolojisi”, “bilgisayar destekli çeviri” ve çeviribilim, “çeviri belleği sistemi” ve çeviribilim, “çeviri belleği” ve çeviribilim, “BDÇ” ve çeviribilim, “CAT tool” ve çeviribilim, “CAT aracı” ve çeviribilim, “makine çevirisi” ve çeviribilim, “otomatik çeviri” ve çeviribilim, “yerelleştirme aracı” ve çeviribilim, “yerelleştirme yazılımı” ve çeviribilim, “terminoloji yönetimi aracı” ve çeviribilim ve son olarak “terminoloji yönetimi yazılımı” ve çeviribilim terimleri yazılmış ve tarih aralığı 20142023 olarak işaretlenmiştir. Yayın tarama süreci Şubat 2023 içinde gerçekleştirilmiştir. Ulaşılan yayınların tam erişime açık olma, son on yılda yayımlanmış olma, makale, kitap bölümü veya bildiri metni olma ve Türkçe yayımlanmış olma kriterlerini yerine getirmesi hedeflenmiştir. Elde edilen 58 yayında çeviri teknolojisi terimleri gözle taranmış ve 471 terime ulaşılmıştır. Bu terimler incelenmiş ve tespit edilen sorunlar sekiz kategoride toplanmıştır. Bu kategoriler yayınlardan örneklerle birlikte ele alınmıştır. Çalışmada ulaşılan sonuca göre, bilim dalında dil kullanımında bir kalite sorunu bulunmaktadır. Bu sorunun farkında olmak ve çözümü için çaba göstermek her çeviribilimcinin sorumluluğudur.