Geniş Bölgelerde Paleolitik Çağ Yüzey Araştırmaları İçin Yöntem Önerisi

---

Atıf İçin Kopyala

Dinçer B.

Türkiye Arkeoloji Araştırmaları Webinarı 4, Bursa, Türkiye, 25 - 27 Mart 2022, ss.1

• Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
• Basıldığı Şehir: Bursa
• Basıldığı Ülke: Türkiye
• Sayfa Sayıları: ss.1
• İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Geniş Bölgelerde Paleolitik Çağ Yüzey Araştırmaları İçin Yöntem Önerisi

 

Berkay DİNÇER[1]

 

Anahtar Sözcükler: Yöntem, Paleolitik, sistematik araştırma, “dog-leash”, yaygın yaya yüzey araştırması

 

            Ülkemizde bugüne dek gerçekleştirilmiş Paleolitik Çağ’a yönelik araştırmalar Paleolitik Çağ arkeolojik varlıklarının sistematik olarak belgelenmesini sağlayamamıştır. 1800’lü yılların sonundaki başlangıcından 2000’li yılların başına kadar Türkiye’de tespit edilmiş Paleolitik buluntu yerlerinin sayısı 200’ü geçmemiştir. TAY Projesi tarafından envanterlenen Paleolitik buluntu yerlerinin sayısı son 20 yılda büyük oranda artarak 562’ye ulaşmış olsa da yaklaşık 800 bin kilometrekare yüzölçümüne sahip bu ülke için bu sayı olmuş olanı yansıtmakta yetersizdir. 

 

            Son yıllarda, Burdur, Bursa, Denizli, Eskişehir, Kütahya, Malatya, Sakarya, Sivas, Tekirdağ ve Van gibi illerde doğrudan Paleolitik Çağ arkeolojisine yönelik yüzey araştırmaları sayısal olarak artmış ve çok sayıda yeni buluntu yeri tespit edilmiş olsa da Türkiye’de geçerliliği sınanabilir bir yöntemle yapılacak Paleolitik yüzey araştırmalarına ihtiyaç bulunmaktadır. Sayısı artmış olsa da ve 1960’lı yıllardan daha modern yöntemlerle yapılıyor olsalar da gerçekleştirilen bu yüzey araştırmalarında hangi bölgelerin, neden ve nasıl araştırıldığıyla ilgili sistematik bir yönelim olmadığı bilinmektedir. 

 

            Bu çalışmada coğrafi bilgi sistemleri, uydu görüntüleri, topografik haritalar yardımı ile oluşturulmuş sistematik ve her yere uygulanabilir bir yöntem önerilecektir. Yöntemin esası 1980’li yıllarda P. Benedict tarafından yayınlanmış ülke çapında geçerli yöntem ile yoğun yüzey araştırması yöntemlerinden bir tanesi olan “dog-leash” yöntemine dayanmaktadır. Bu yöntem iki yöntemin avantajlarını ön plana çıkarıp dezavantajlarını mümkün olduğunda azaltmaktadır. 

 

            Yöntem özellikle bir ilin Paleolitik Çağ arkeolojisi açısından sistematik olarak standart bir şekilde incelenebilmesine olanak sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak aynı zamanda bu yöntem, ölçeğin ilden ilçeye veya ilden ülkeye gibi değiştirilerek hassasiyetinin arttırılıp azaltılabilmesi sayesinden de değişik alanlarda uygulanmaya uygundur. Buna göre bir il için her on kilometerede bir oluşturulan gözlem noktaları belirlenecektir ve her gözlem noktasında yaklaşık 1,7 km yürünecektir. Böylelikle standart bir örneklem elde edilebilecektir.