GİRİŞ VE AMAÇ:Primer progresif afazi (PPA), lisan işlevlerinin belirgin bozulduğu ve erken dönemde diğer kognitif

becerilerin görece korunduğu nörodejeneratif bir hastalıktır. PPA hastalarının bir bölümünde (semantik PPA)

kelime-obje asosiasyonunun bozulmasına bağlı kelime anlama bozuklukları görülürken diğer hastalarda kelime

bulma güçlüğü (logopenik PPA), tutuk konuşma ve/veya agramatizm (agramatik PPA) gibi semantik olmayan bozukluklar

ön planda olabilir. Bu çalışmada klinik olarak saptanabilen semantik bozukluğu olmayan PPA hastalarında

kelime-obje asosiasyonundaki etkilenmenin erken evrede tespit edilmesi ve ilişkili atrofi alanlarının saptanması

amaçlanmıştır.

YÖNTEM:Nöropsikolojik testlerle yapılan ön değerlendirmeye göre kelime anlama (semantik) becerileri görece korunan

11 PPA hastası ve 10 sağlıklı kontrol çalışmaya dahil edildi. Katılımcılara dokunmatik ekran üzerinde gerçekleştirilen

bir kelime-obje eşleştirme görevi verildi. Yirmi dört denemeden oluşan ve her denemede ekran üzerindeki

eliptik bir düzlemde yer alan 16 obje resminin (bir hedef ve 15 çeldirici) bulunduğu deney sırasında göz hareketleri

göz takip sistemi kullanılarak kaydedildi. 3T Manyetik Rezonans Görüntüleme cihazı kullanılarak elde edilen yapısal

görüntüler FreeSurfer programı aracılığıyla işlenerek kortikal kalınlık haritaları oluşturuldu.

BULGULAR:Hem kontrol (M=%99.5) hem de PPA (M=%91) grubu kelime-obje eşleştirme görevini başarı ile tamamladı.

Ancak göz hareketlerinin analizi PPA grubunun kontrol grubuna oranla daha fazla sayıda çeldiriciye (p<0.01),

daha çok kez (p=0.008) ve daha uzun süre (p<0.001) baktığını göstermektedir. Kortikal kalınlık analizi sonucunda

PPA grubunda inferior frontal gyrus (IFG) ve temporoparietal birleşimin (TPJ) yanı sıra anterior temporal lobda (ATL)

anlamlı atrofi tespit edildi.

TARTIŞMA VE SONUÇ:Bulgular geleneksel nöropsikolojik yöntemlerle yapılan değerlendirmelerde semantik bozukluk

saptanmayan PPA hastalarında kelime-obje asosiyasyonundaki subklinik etkilenmenin göz hareket takip sistemiyle

tespit edilebileceğini göstermektedir. Kortikal kalınlık ölçümlerinde agramatik ve logopenik PPA hastalarına

özgü IFG ve TPJ atrofisinin yanı sıra semantik PPA hastalarına özgü sol ATL atrofisinin de tespit edilmiş olması bu

hastalarda ileride karma tip PPA’ya dönüşebilecek nörodejeneratif bir sürecin varlığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: primer progresif afazi, nörodejenerasyon, göz izleme, kortikal kalınlık, kelime-obje asosiasyonu