Türkiye'de Bireysel İş İlişkilerinin ve Kanuni Çerçevesinin Yüzyıllık Gelişimi


Erol A.

Türkiye'nin Yüzyılı: Sosyal Politikalar , Faruk Taşçı, Editör, Nokta Yayınları, İstanbul, ss.13-46, 2024

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2024
  • Yayınevi: Nokta Yayınları
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Sayfa Sayıları: ss.13-46
  • Editörler: Faruk Taşçı, Editör
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İş hukukunun gelişimini birbirini takip eden kanunlar olarak ele almak, bu kanunların hangi ihtiyaçlar neticesinde doğduğunu ve arkalarında yatan sosyoekonomik temeli görmeyi engelleyecektir. Kanunlar, hukuki metinler olmalarının yanı sıra, toplumsal ihtiyaçlara çözüm bulmayı amaçlamaları hasebiyle, oluşturuldukları toplumun özelliklerini, tarihini ve davranış kodlarını da içeren metinlerdir. Dolayısıyla, Türkiye'de bireysel iş hukukunun gelişimini incelerken, yalnızca kanuni düzenlemelerin kronolojisini vermek, bu gelişimin anlaşılması için yeterli olmayacaktır. Bu gelişimi tam anlamıyla idrak edebilmek için, söz konusu kanunların içerikle- rinin, hangi ortamda ve hangi ihtiyacı karşılamak amacıyla çıkarıldıklarının da incelenmesi gerekmektedir. Örneğin, 4773 sayılı İş Kanunu, Sendikalar Kanunu ile Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun m. 13/A'da yer verilen, iş güvencesine sahip olmak için iş yerinde en az on işçi çalıştırma şartının, 4857 sayılı İş Kanunu ile değiştirilip otuz sınırına çıkarılmasını yalnızca bir yasal değişiklik olarak görüp, küresel rekabetin ve bu rekabette yer almak isteyen Türk işverenlerinin esnekleşme taleplerinin bir neticesi olduğunu dikkate almamak, bireysel iş hukukunun Türkiye'deki gelişimini anlamayı da imkansız hale getirecektir.


Bu çerçevede, metinde cumhuriyet döneminde yürürlüğe konulan İş Kanunları esas alınacak ve tarihsel süreç, bu kanunlar temelinde sınıflandırılacaktır. Türkiye'de 1923 yılından bu yana iş hukukunun bireysel iş ilişkileri alanında yaşanan gelişmeler, kanunların ortaya çıkardığı değişim, getirdiği yenilikler ve bunların oluşturulmasındaki toplumsal etkiler, sayısal veriler yardımıyla ele alınacaktır.