Akademik Veri Yönetim Sistemi
19. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, Sinop, Türkiye, 12 - 15 Eylül 2017, ss.1
Giriş: Verimli bir balık üretimi için anaç balıkların kaliteli olması gereklidir. Bu kalitenin sağlanabilmesi için anaç adayı balıkların ihtiyaçlarına uygun koşulların sağlanmasıyla mümkündür. Kuluçkahanesi olan balık üretim işletmelerinin anaç bakım maliyetini azaltmak ve anaç stoklarından maksimum verimi alabilmek için kaliteli anaçlara ihtiyacı vardır. Anaç stokuna sahip işletmelerin sürdürülebilir ve ekonomik üretim yapabilmesi için az sayıda anaç bakımı yaparak çok sayıda kaliteli gamet elde etmesi gereklidir. Anaç balıkların yumurta ve sperm verimi genetik, beslenme rejimi, yaş vb. gibi birçok faktörün yanında ışık ve su sıcaklığı gibi çevresel koşulların etkisi altındadır. Yıl boyunca mevsimsel olarak değişen su sıcaklığı ve ışık ya da aydınlatma balıkların fizyolojilerini etkilemekte ve bu etkilerle beraber balıklar beslenme, büyüme ve üreme faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Bu çalışmada, farklı su sıcaklığı ve ışık koşullarının Karadeniz alabalıklarında sperm kalite parametrelerine olan etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntemler: Çalışma, İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Sapanca İçsu Araştırma ve Uygulama Birimi’nde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 3+ yaşında ortalama 2147±647 g ağırlığında ve ortalama toplam boyları 56±2 cm olan 20 adet anaç balık dört ayrı yuvarlak fiberglas tanka (2m3) eşit olarak yerleştirilmiştir. Çalışma süresince sıcaklığı yıl boyunca sıcaklığı sabit olan kuyu suyu (12,8°C) verilen (KSG) ve sıcaklığı değişen dere suyu (11,79±4,55°C) verilen grup (DSG) olarak iki deneme grubu oluşturulmuştur. Çalışmanın başında KSG floresanla aydınlatılan kuluçkahanede, DSG ise gün ışığında tutulmuştur. Çalışma iki aşamalı 45. gün ve 65. gün sonunda tamamlanmıştır.
Çalışmada kuru sağım yöntemiyle elde edilen spermlerin, sperm hacmi (ml) skalalı beherler yardımıyla, pH’sı pH kitleriyle, seminal plazma ozmolalitesi (mOsm/kg) mikroozmometreyle, spermatozoa yoğunluğu (x109hücre/ml) hemositometrik yöntemle, toplam motilite (%), progresif motilite (%),VCL (μm/s), VSL (μm/s), VAP (μm/s) LIN (%), STR (%) değerleri ise Bilgisayar Destekli Sperm Analizi (CASA) Sistemi kullanılarak belirlenmiştir.
Bulgular: Elde edilen spermlerin spermatolojik özelliklerinden toplam motilite (%), progresif motilite (%), sperm hacmi (ml), pH’sı, seminal plazma ozmolalitesi (mOsm/kg), spermatozoa yoğunluğu (x109hücre/ml), motilite süresi (sn) Dere Suyu Grubu ve Kuyu Suyu Grubu için birlikte sırasıyla; %93,90±7,47 ve %82,68±10,10, %37,94±25,06 ve %19,91±11,52, 12,6±7,1 ml ve 6,16±2,5 ml, 7,22±0,2 ve 7,35±0,3, 264,11±22,1 mOsm/kg ve 299±95,3 mOsm/kg, 4,0±1,7x109hücre/ml ve 4,2±1,5x109hücre/ml, 36,63±6,72sn ve 40±3,4sn olarak tespit edilmiştir. Spermatozoanın kinematik özelliklerinden olan VCL (μm/s), VSL (μm/s), VAP (μm/s) LIN (%), STR (%) değerleri Dere Suyu Grubu ve Kuyu Suyu Grubu için birlikte sırasıyla, 102,50±18,39 μm/s ve 92,18±23,56 μm/s, 80,82±19,31 μm/s ve 81,63±20,78 μm/s, 83,73±19,43 μm/s ve 84,40±21,64 μm/s, %79,50±7,80 ve %87,15±7,07, %95,45±1,85 ve %95,04±5,67 olarak rapor edilmiştir.
Sonuç ve Tartışma: Sonuç olarak, Dere Suyu Grubunda bulunan anaçların spermatolojik özelliklerinden olan toplam motilite, sperm hacmi ve seminal plazma ozmolalitesi değerlerinin Kuyu Suyu Grubundan farklı olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Çalışma sonunda, iki farklı su sıcaklığı uygulanan erkek anaç balıklardan ışık ya da aydınlatma faktörüyle birlikte sağım dönemi elde edilen sperm kalitesinin değişebileceği belirlenmiştir.
Bu çalışma 47804 nolu İÜBAP destekli Yüksek Lisans Tez çalışmasından hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Karadeniz Alabalığı, Salmo coruhensis, Sperm kalitesi, Işık, Sıcaklık, CASA