JOURNAL OF GEOGRAPHY-COGRAFYA DERGISI, sa.40, ss.203-217, 2020 (ESCI)
Türkiye’de de sanayi tesislerinin kuruluş yerinin belirlenmesinde etkili olan faktörlerin ortaya konulması, sanayi coğrafyası ile ilgili çalışmalarda temel
yaklaşımdır. Modern sanayiinin kuruluş şartları, sanayi tesisinin neden orada olduğunu açıklamak için kullanılan faktörlerden oluşmaktadır. Ancak zaman
içinde tesisin orada kurulmasına neden olan unsurlar eski önemini yitirebilir. Bu durum yerel faktörlerin bir sonucu olabileceği gibi sermaye hareketlerine
bağlı olarak da gerçekleşebilir. Özellikle arazi kullanımı açısından ele alındığında sanayi tesislerinin kuruluş yerinin belirlenmesinde planların da ayrı bir yeri
vardır. Yapılan planlar sanayi tesislerinin kuruluşunu teşvik ettiği gibi, mevcut sanayi tesislerinin kapanmasına da yol açabilir. Bir tesisin kapanması sanayi
alanlarında merkezden çevreye doğru bir yer değişiminin veya tesislerin farklı bir alanda yeniden kurulmaları ile ilgili süreçlerin sonucu olabileceği gibi
sanayisizleşmeye de işaret edebilir. Genel ekonomi politikaları, siyasi ve ekonomik konjonktür, yerel planlama kararları gibi birçok faktör, sanayisizleşme
sürecinde etkili olmaktadır. Çalışmaya konu olan Büyükdere Caddesi, yerel planlama kararları ile oluşturulan sanayi alanlarında zaman içinde ortaya çıkan
fonksiyon değişimine işaret etmektedir. Çalışma alanında 1952-1978 döneminde yaşanan sanayileşme, 1990-2010 döneminde yerini sanayisizleşme
sürecine bırakmıştır. Sanayisizleşme sürecinin yarattığı mekânsal değişikliğin temelinde; arsa fiyatının üretimden elde edilecek kârdan daha fazla olması ve
bu kârın çok daha düşük bir risk ile sağlanması gibi faktörler yatmaktadır.
Identifying factors affecting the location of industrial facilities is the main approach in studies related to industrial geography in Turkey. The founding
conditions of modern industry are used to explain why a specific industrial plant stands at a specific location. However, over time, the factors that caused
the facility to be installed there may lose its importance. This may be the result of local factors or capital movements. Particularly in terms of land use, plans
have a special place in determining the location of industrial facilities. Plans can encourage the establishment of industrial plants, as well as the closure of
existing industrial plants. The closure of a factory may be the result of decentralization, relocation, or deindustrialization. Many factors such as general
economic policies, political and economic conjuncture, and local planning decisions affect the deindustrialization process. Büyükdere Street shows that the
function of industrial areas are changed by local planning decisions. Industrialization activities in the period 1952-1978 were replaced by deindustrializationin
the 1990-2010 period. On the basis of the spatial changes created by the deindustrialization process the price of land is higher than the profit from
production.