Akademik Veri Yönetim Sistemi
XI. Uluslararası İslam Hukuku Lisansüstü Çalışmalar Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 16 - 18 Ekim 2025, ss.9, (Özet Bildiri)
Osmanlı aile vakıflarının mahiyeti ve işlevi üzerine yapılan tartışmalar, uzun süredir literatürde farklı yaklaşımlarla ele alınmaktadır. Bazı araştırmacılar aile vakıflarını neredeyse tamamen serveti aile içinde tutmaya yönelik kurumlar olarak görürken, bazıları onların toplumsal faydayı gözeten hayri yönlerini vurgulamaktadır. Aile vakıflarının “ne oranda aileye ne oranda topluma hizmet ettiği” sorusu, yalnızca hukuki bir tartışma değil, aynı zamanda Osmanlı toplumunun ekonomik, sosyal ve kültürel yapısını anlamak açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın temel amacı, aile vakıflarının gelirlerinin hangi ölçüde aile lehine tahsis edildiğini ve bu tahsislerin süre bakımından nasıl düzenlendiğini ortaya koymaktır. Böylelikle aile vakıflarının yalnızca bugüne intikal eden hukuki statüleri değil, Osmanlı toplumundaki sosyo-ekonomik fonksiyonları da çok boyutlu bir bakışla anlaşılabilecektir.
The debates on the nature and function of Ottoman family foundations (aile vakıfları) have long been addressed in the scholarly literature through diverse approaches. While some researchers interpret these institutions almost exclusively as mechanisms designed to preserve wealth within the family, others emphasize their charitable dimensions that serve the broader public interest. The question of “to what extent family foundations served the family versus society” is not merely a legal inquiry; it also holds critical significance for understanding the economic, social, and cultural structure of Ottoman society.
The principal aim of this study is to reveal the extent to which the revenues of family foundations were allocated in favor of family members and how these allocations were regulated in terms of duration. In doing so, the study seeks to provide a multidimensional understanding of family foundations—not only regarding their legal status as it has survived to the present day, but also concerning their socio-economic functions within the broader context of Ottoman society.