Akademik Veri Yönetim Sistemi
J Lit Pharm Sci, cilt.14, sa.3, ss.105-114, 2025 (TRDizin)
ÖZET Oral yol, güvenlik profili, uygulama kolaylığı, yüksek hasta uyuncu ve
düşük üretim maliyetleri ile günümüzde en çok tercih edilen ilaç uygulama tekniğidir.
Ar-Ge çalışmalarında da oral formülasyonlar her zaman ilk tercih olmaktadır.
Yeni ilaç moleküllerinin çoğu, formülasyon geliştirmeyi zorlayıcı
nitelikte çözünürlük ve emilim sorunu olan Biyofarmasötik Sınıflandırma Sisteminde
[Biopharmaceutical Classification System (BCS)] II ve IV kategorisindedir.
Oral yolda güçlü mide asidi, midede başlayıp kolona uzanan geniş pH aralığı,
sindirim enzimleri, kalın mukus tabakası ve sıkı bağlantılar bu sınıftaki ilaçların
emilimi ve biyoyararlanımını daha da kısıtlamaktadır. Lurasidon HCl, şizofreni
ve bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan atipik antipsikotik grubu ilaçlardan
biridir. Düşük çözünürlük özellikleri ile BCS Sınıf II’de yer alır. Lipofilik bir
molekül olmasına rağmen ilk geçiş metabolizması nedeniyle zayıf biyoyararlanım
gösterir. Atipik antipsikotikler, çoğunlukla oral yolla hemen salımlı ve değiştirilmiş
salımlı dozaj formları ile olmakla birlikte enjektabl preparatlar hâlinde de
piyasada bulunmaktadır. Lurasidon HCl içeren referans ürün olan Latuda®, hemen
salımlı film kaplı tablet formunda geliştirilmiştir. Oral yolla uygulanan tabletler,
kapsüller veya parenteral uygulanan steril ilaç formülasyonlarını içeren geleneksel
ilaç taşıma sistemleri nörolojik hastalıklarda kullanım ve uygulama açısından
sınırlamalara sahiptir. İlacın tüm vücuda dağılması ve hedef bölgeye yeterli taşınamaması,
yan etkiler gibi sorunlar da bu sınırlamalara dahildir. Bu nedenle nörolojik
hastalıklar için yeni, sistematik hedefli ilaç taşıma sistemlerinin
geliştirilmesi hem biyoyararlanım hem de tedavi açısından umut vaat edicidir.
Bu derlemede, Lurasidon HCl etkin maddesinin farklı ilaç uygulama yollarına
özgü yenilikçi yaklaşımlar ve ilaç taşıyıcı sistemler literatürdeki çalışma örnekleriyle
birlikte açıklanmıştır.