“The Big Bang Theory” (“Büyük Patlama”) Dizisinin Türkçe Altyazı Çevirisinde Mizah Aktarımı

Creative Commons License

ÇAKIROĞLU K., URAS A.

İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, cilt.0, sa.13, ss.23-46, 2020 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Mizah, görsel-işitsel metinlerde sıklıkla kullanılan bir unsurdur. Görsel-işitsel metinlerde mizah çevirisinde, altyazı ve dublaj gibi görsel-işitsel çeviri türlerinin teknik kısıtlamalarına dilbilimsel faktörlerin yanı sıra ekrandaki daha birçok değişken de eklenince çeviri süreci çevirmen için oldukça zorlayıcı olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, görsel-işitsel metinlerde mizah aktarımına odaklanılarak çeviri sürecini betimleyici bir şekilde ele almaktır. Görsel-işitsel metinlerde mizah çevirisiyle ilgili kuramsal ve yöntemsel bakış açısını uygulamalı bir çalışmada gözlemlemek amacıyla “The Big Bang Theory” adlı ünlü Amerikan komedi dizisinin 3. sezonunda yer alan 23 bölümdeki mizah unsurlarının Türkçe altyazı çevirisine aktarım süreci irdelenmiştir. Dizide mizah unsuru taşıyan örnekler mizah kuramları açısından ele alındığında, en fazla üstünlük ve uyuşmazlık kuramıyla mizahın ortaya çıktığı görülmüştür. Ayrıca, dizideki mizahın en çok replikler üzerinden dilsel öğeler aracılığıyla açığa çıktığı gözlemlenmiştir. Mizah unsurlarının çevirisinde hedef metin odaklı bir çeviri anlayışının benimsendiği ve bu nedenle çeviri sürecinde mizahın İngilizceden Türkçeye daha çok ikame stratejisi kullanılarak aktarıldığı çıkarımı yapılmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, kaynak metindeki mizah örneklerinin başarılı bir şekilde hedef metne aktarıldığı ve kaynak kültürdeki mizah etkisinin hedef kültürde de korunmaya çalışıldığı sonucuna varılmıştır.

Humor is an element which is frequently used in audiovisual texts. Considering the technical constraints of audiovisual translation types such as subtitling and dubbing along with the linguistic factors and many more variables on screen, the translation process of audiovisual humor could be fairly challenging for the translator. The goal of this present study is to discuss the translation process with a focus on the translation of audiovisual humor. In an attempt to observe the theoretical and methodological approach toward the translation of humor in audiovisual texts in a practical study, the humorous elements in 23 episodes in the 3rd season of the famous American comedy series “The Big Bang Theory” were identified and the translation process of subtitling those into Turkish was examined. When the humorous examples in the series were studied in terms of This work is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License 24 İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi - Istanbul University Journal of Translation Studies “The Big Bang Theory” (“Büyük Patlama”) Dizisinin Türkçe Altyazı Çevirisinde Mizah Aktarımı humor theories, it was clearly seen that its humor is mostly produced through superiority and incongruity theories. In addition, it was observed that humor in the series was largely dependent on linguistic elements. It was deduced that a target-oriented approach had been adopted in the translation of humor elements and on that account, mainly the substitution strategy had been applied in subtitling humor from English into Turkish. Overall, in this study, it was concluded that the humorous examples in the source text had been successfully translated into the target text and an attempt had been made to preserve the humor effect from the source culture in the target culture.