Akademik Veri Yönetim Sistemi
Satınalma, cilt.13, sa.145, ss.8-16, 2025 (Hakemsiz Dergi)
Sürdürülebilir Tedarik Stratejisi Nedir? Nasıl Geliştirilir? ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı - II
Prof. Dr. Murat ERDAL
İstanbul Üniversitesi Tedarik Zinciri Yönetimi Anabilim Dalı Başkanı
merdal@istanbul.edu.tr
Sürdürülebilir Tedarik Stratejisi Nedir? Nasıl Geliştirilir?
ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı - II
ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı Yol Haritası ve Adım Adım Sıfır Emisyon Hedefi başlıklı makalemde yeşil satınalma ve sürdürülebilir tedarikçi ilişkilerinin şirketlerimizin için ne kadar stratejik olduğunu ve kaybedecek vaktimizin kalmadığına vurgu yapmıştım. Kaldığım yerden devam ediyorum.
Tedarik Stratejisi Nerede Başlar? Nerede Biter?
Bilindiği gibi firma iş stratejisinin belirlenmesinde makro çevre faktörleri (politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, çevre, yasal, etik ve demografik) ve mikro çevre faktörleri rol oynamaktadır. Tedarik stratejisi de doğal olarak bütün bu faktörlerin etkisi altındadır. Firmanın pazar stratejisi, rekabetteki konumu ile doğrudan bağlantılıdır. Tedarik stratejisi, aynı zamanda işletmenin diğer tüm fonksiyonel stratejileri (finans, operasyon /üretim, pazarlama, insan kaynakları vd.) ile sürekli etkileşim halindedir. Bütünün bir parçasıdır. Tek başına bağımsız değildir.
Tedarik Stratejisini “Pazar Talebi” Tetiklemektedir
Hedef pazar ve müşterilerin firma ürün ve hizmetlere olan ilgisi ölçüsünde kurumsal ihtiyaçların niteliği (kalitesi), niceliği (miktarı) ve alım sıklığı ise şekillenmektedir. O nedenle tedarik stratejisinin meydana getirilmesinde,
hedef pazar dinamikleri ve müşteri taleplerinden başlayarak bir etki zinciri anlayışı içerisinde analiz etmemiz yerinde olacaktır. Satış operasyon ve planlama (S & OP) analizleri, tedarik zinciri planlama ve operasyonlarına yön verecektir.
Tedarik stratejisinin belirlenmesinde, işletmenin sahip olduğu kaynaklar ve operasyonel yetenekleri ön plandadır. İşletme kaynakları (finansal, üretim, İK vd.) sonsuz değildir. Tam tersine sınırlıdır. Her şirketin bir faaliyet alanı (endüstri dalı) ve ürettiği ürün ailesi vardır. Üretimin (operasyonun) gereksinim duyduğu ürün ve hizmetlerin niteliği (teknik özellikleri), ne miktarda, ne sıklıkla ve ne maliyette temin edilmesi gerektiği üzerine detaylı bir analiz ortaya konmaktadır.
Operasyonların emniyetli ve güvenli bir şekilde sürdürülmesi için gerekli hammadde, hazır parça ve yarı mamul temininde üzerinde çalışılmış kurallar setine göre hareket edilmektedir.
Sürdürülebilirlik anlayışının bugün geldiği noktada tüm tedarik stratejisini köklü bir dönüşüme sokmuştur.
Sürdürülebilir Tedarik Stratejisi
Sürdürülebilir tedarik stratejisi, küresel çapta faaliyet gösteren tüm şirketler için işin olmazsa olmazı haline geldi. İçerisinde bulunulan doğayı korumak, insana saygı duymak sadece bireylerin değil tüm iş hayatının ortak sorumluluğu.
Üretim faaliyetlerine, ürün ve hizmetlere sürdürülebilirlik perspektifinden olması gerektiği gibi bakabilme iradesini göstermek gerekiyor. Yerel ve uluslararası mevzuatın zorlayıcılığı olmadan inisiyatif alabilmek, öncelikli alanları belirlemek ona uygun yol haritaları oluşturabilmek gerekiyor.
Öncelik “saygı duymak”, öncelik “korumak”, öncelik “kirletmemek”. Gelecek nesillere ve tüm canlılara temiz, sağlıklı yaşanabilir bir çevre bırakabilmek.
ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı Ne Getiriyor?
Her şeyden önce ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı son derece kapsayıcı.
ISO 20400 Standardı şirketin sadece satınalma bölümünü ilgilendirmiyor, tüm şirketi doğrudan ilgilendiriyor. O nedenle şirket tepe yönetimleri, ISO 20400 Standardı için dar bakış açısıyla satınalma departmanının işi derse büyük hata eder.