Osmanlı Devlet ve Vilayet Bütçeleri(1840-1913) Nasıl Okunmalıdır?


Akkuş Y.

MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY STUDIES IN DEVELOPMENT, cilt.40, sa.2, ss.147-178, 2013 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 40 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2013
  • Dergi Adı: MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY STUDIES IN DEVELOPMENT
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EconLit, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.147-178
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Bu makale, Osmanlı kamu maliyesi ve kent tarihi literatüründe, devlet ve vilayet
bütçeleri verisi kullanılırken göz ardı edilen teorik ve teknik sorunlara odaklanmıştır.
Çalışmanın çıkarımlarına göre, devlet bütçelerinin bileşim ve bütçe tekniği açısından
önemli değişimler geçirmesi ve diğer teknik sorunlar/kısıtlar dönemler arası
karşılaştırma yapmayı güçleştirmektedir. Bunun yanı sıra, 19. yüzyıl vilayet
bütçeleri, devlet bütçelerinin tamamlayıcı bir unsuru konumundadır.
Farklı niteliklere sahip olan ve farklı trendler oluşturabilen tahmin, tahakkuk ve
gerçekleşmiş gelir-gider verileri, grafik ve ekonometrik analizlerin sonuçlarını
değiştirebilecektir. Vilayet bütçe verilerinin yer aldığı İngiliz arşiv kayıtları ve
konsolos raporları, vilayet salnamelerine dayanmaları ve eksik bilgi/veri sunmaları
sebebiyle, Osmanlı arşiv kayıtlarına kıyasla, bu alan için gerçekte ikincil kaynak
niteliğindedir.
Son olarak, Osmanlı’daki mali tevzin uygulamaları ile yer-zaman bakımından
hazine işlemleri dikkate alınmaksızın, sadece bütçeleri ve/veya kesin hesapları
kullanarak mali performans hakkında gerçekçi sonuçlara ulaşmak oldukça zordur.
Anahtar kelimeler: Osmanlı kamu maliyesi, taşra maliyesi, devlet bütçeleri, vilayet
bütçeleri, bütçe sistemi, bütçe tekniği, mali performans.
JEL kodları: E62; H61; H72; H77.

How to read the Ottoman State and provincial budgets (1840-1913)?
Abstract
This article focuses on theoretical and technical problems ignored when the data of state and
provincial budgets are used in the literature of Ottoman public finance and urban history. The
study shows that considerable changes occurred in terms of budget composition and budget technique, and other technical problems/constraints make it harder to compare different periods of Ottoman fiscal history. Additionally, the provincial budgets in 19th century were a component part of the state budgets.
The amounts of the estimated, accrued and actualized revenue-expenditure data which have different characteristics and sometimes create different trends will change the results of the graphical and/or econometric analyses. English archival records and consular reports which include Ottoman provincial budget data are considered as secondary sources, compared to Ottoman records, as they are based on the provincial yearbooks and give incomplete information/data.
Finally, it is difficult to make realistic inferences about the fiscal performance of the
state/province by only using the budgets and/or the actual accounts without considering the intergovernmental fiscal relations and treasury transactions.
Key words: Ottoman public finance, provincial finance, state budgets, provincial budgets, budget system, budget technique, fiscal performance.
JEL codes: E62; H61; H72; H77.