TOPLUMSAL YENİDEN ÜRETİMDE ROBOTLAR


Yaman M.

Toplum ve Hekim, cilt.40, sa.4, ss.277-290, 2025 (Scopus, TRDizin) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 40 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2025
  • Dergi Adı: Toplum ve Hekim
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.277-290
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Robotlar ve yapay zekâ teknolojileri günümüzde hızla toplumsal yeniden üretim alanına giriyor. Robotlar hanemize, yaşantımıza, “mahrem” dünyamıza girdikçe insanlar arası ilişkiler ve bakım etiği bağlamında çeşitli toplumsal ve felsefi soruları peşi sıra sürüklüyor: Makineler bakım verebilir mi; bakım vermek insana özgü değil mi; makineler insan ilişkilerinin yerini mi alıyor … bu soruları çoğaltmak olanaklı. Gelgelelim yanıtlamak o kadar da kolay görünmüyor. Bu yazıda bu tür soruların etrafında geziniyorum. Toplumsal robotları bu çerçevede anlamaya çalışıyor, bakım işinin “kadın işi” olarak görülmesinin robotların ve yapay zekânın çoğu zaman “kadınsı” özelliklerle donatılmasına sebep olduğuna dair görüşlerin peşinden gidiyorum. Amacım, bakım bağlamında insan makine ilişkisini ve yukarıdaki soruları yeniden düşünmek.
Robots and artificial intelligence technologies are rapidly entering the field of social reproduction. As they enter our households and our lives, raising questions about the ethics of care and inter-human relations, they are creating various social and philosophical issues. Can machines provide care? Is caring a uniquely human quality? Are machines replacing human relationships? These questions could be multiplied. However, the answers are not straightforward. In this article, I will explore such questions. I will attempt to understand social robots within this framework and explore the notion that the perception of care work as ‘women’s work’ results in robots and artificial intelligence being imbued with ‘feminine’ attributes. My aim is to rethink the human–machine relationship and the above questions in the context of care.