Bir Translatio ve Çeviri Bütüncesi: Christine de Pizan ve “La Cité des dames”

Söylem 3rd International Philology Symposium -2024, Muğla, Türkiye, 24 - 26 Mayıs 2024, ss.307-308

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Muğla
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.307-308
İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Bu araştırma 2019 ve 2021 yıllarında iki farklı grup olarak İstanbul Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık öğrencileriyle yürütülen lisans bitirme projesi dersi kapsamında yaptığımız Christine de Pizan’ın La cité des dames- Cité [Kadınlar Kenti] çeviri bütüncesinden yola çıkmaktadır. Kitabın henüz Türkçede çevirisi yoktur. Bu da bütünce seçiminin önemini ortaya koymaktadır. Kadın edebiyatının öncülerinden Pizan’ın hayatı ve yazar kimliği Orta Çağ çeviri kültürüne yön veren translatio kavramı ile birçok aşamada kesişim göstermektedir. Genel hatlarıyla “doğu”dan “batı”ya bilgi ve güç transferi olarak özetleyebileceğimiz translatio, metinlerarası bir hareket ve dolaşım ile kültürlerarası bir aktarımı ifade etmektedir. Bu çalışmanın ilk düzleminde, translatio kavramının kapsam alanı yazar olarak Pizan’ın biyografisi dahil edilerek genişletilecektir. Ardından yapıt olarak Cité’nin bir metin olarak inşasında göndermede bulunduğu Batılı mizojini geleneğinin temel metinleriyle kurduğu metinlerarasılık ilişkisi çeviri perspektifinden tartışılacaktır. Çalışmanın ikinci düzlemi için ders içi bir çeviri pratiği olarak Cité’nin çevirisinin vaka olarak seçilmesinde yapı, içerik ve kurgu itibariyle kaynak metnin bu çalışmada vurgulanan metinlerarasılığı ve çokkatmanlılığı önemli bir etmendir. Aynı zamanda “zamansal”, “kültürel” ve “dilsel” olarak böylesi “uzak” bir bütünce üzerinden, son sınıf bitirme projesi öğrencilerinin çeviri pratiklerini gözlemlemek çeviri eğitimine eleştirel bakış için de anlamlı izlekler sunmaktadır. Tüm bu özellikleriyle metinlerarasılığına bağlı olarak metnin yapısı, biçemi ve içeriği üzerinden öğrencilerin Cité ile kurdukları çeviri ilişkisinin sorunsallaştırılması verimli bir tartışma zemini açmaktadır.

Anahtar sözcükler: Translatio, metinlerarasılık, Christine de Pizan, La cité des dames, “Kadınlar Kenti”

This research is based on Christine de Pizan’s La cité des dames [The City of the Ladies, hereafter referred to as Cité] as a translation corpus, which was completed as part of the undergraduate graduation project course conducted with Istanbul University French Translation and Interpreting students in two separate groups in 2019 and 2021. The book has not yet been translated into Turkish, which underscores the significance of corpus selection. Christine de Pizan, a pioneer in women's literature, whose life and author identity intersect with translatio, a concept that played a pivotal role in shaping the translation culture of the Middle Ages. Translatio, broadly defined as the transfer of knowledge and power from the “east” to the “west”, encompasses intertextual movement and circulation, as well as intercultural transfer. In the initial phase of this study, the concept of translatio will be broadened by incorporating Pizan’s biography as a writer. Subsequently, the intertextual relationship established by Cité with essential texts of the Western misogyny tradition, referenced in its textual construction, will be examined from a translation perspective. In the second phase of the study, the focus will be on emphasizing the intertextuality and multi-layered nature of the source text, particularly in terms of its structure, content, and narrative. This serves to highlight the importance of selecting Cité for translation as a case study for in-class translation practice. Furthermore, the analysis of translation practices among senior graduation project students using such a “distant” corpus across temporal, cultural, and linguistic dimensions offers valuable insights for a critical appraisal of translation education. Hence, by problematizing the translation dynamics that students establish with Cité, including its structure, style, content, and intertextuality, this research fosters meaningful discussions and provides fertile ground for further exploration.

Keywords: Translatio, intertextuality, Christine de Pizan, La cité des dames, The City of the Ladies