Akademik Veri Yönetim Sistemi
Taşıma Hukuku, Caner O., Editör, Atatürk Üniversitesi Açık ve Uzaktan Öğretim Fakültesi, Erzurum, ss.200-217, 2025
Taşınma eşyası taşıması (evden eve nakliyat)
sözleşmesi: Taşınma eşyası, ticarete konu eşya (yük) dışında kalan, kişilerin
oturdukları evlerdeki eşyalar (mobilya, mutfak eşyaları, beyaz eşya, kitap vs.)
ile ofislerindeki eşyalardır. Buna karşılık ticarete konu eşyalar ile sanayide
kullanılan makine ve benzeri eşyalar taşınma eşyası değildir. Bundan dolayı da
taşınma eşyası taşımasında gönderen tüketici sıfatına sahip gerçek ve tüzel
kişilerdir.
Uygulanacak hükümler ve taşıyıcının yükümlülükleri: Taşınma
eşyası taşıması (evden eve nakliyat), bu tür eşyanın özel bir özeni, uzmanlığı,
paketlemeyi ve paketleri açmayı, bazen de sökme ve yeniden kurmayı gerektirmesi
sebebiyle; TTK m. 894 – 901 arasında özel olarak düzenlenmiştir. Buradaki
düzenlemenin en dikkat çeken özelliği, eşya taşımalarına oranla gönderenin
tacir değil de tüketici; buna karşılık taşınma eşyalarını taşıyanların ise
tacir olmaları nedeniyle, gönderenin tüketici olması ihtimaline binaen özel
hükümlerin öngörülmesidir. Bu bağlamda tüketicinin korunması ilkesinden de yola
çıkılarak, eşya taşımalarının aksine, taşınma eşyalarının sökülmesi,
ambalajlanması, işaretlenmesi, yüklenmesi, boşaltılması ve tekrar kurulması
taşıyıcının borcudur (TTK m. 895). Yine taşıyıcı, tüketici konumundaki
göndereni, taşıma sözleşmesi akdedilirken, sorumluluk hükümleriyle ilgili
olarak bilgilendirmesi gerekmektedir. Aksi takdirde taşıyıcının, sorumluluktan
kurtulma ve sorumluluk sınırlandırmalarından yararlanması mümkün değildir.
Ayrıca taşıyıcının, en geç malın teslimi sırasında, zarar bildiriminin şekli ve
süresi ile bu bildirimin yapılmaması halinde ortaya çıkacak hukuki sonuçlar
hakkında da bilgilendirme yapması gerekmektedir. Böyle bir bilgilendirme yapılmamışsa
gönderilen, bildirim süresi geçse bile taşıyıcıya başvurabilir; taşıyıcı
bildirim süresinin geçtiğine ilişkin bir savunma yapamaz (TTK m. 901).
Taşıma belgeleri: Gönderen ile taşıyıcı arasında
akdedilen taşınma eşyası taşıması sözleşmesi uyarınca gönderenin taşıma senedi
düzenleme zorunluluğu yoktur. Ancak yine de taşıma senedi (taşıyıcı tarafından)
düzenlenmeli ve gönderene imzalatılmalıdır (TTK m. 896/1).
Taşıyıcının sorumluluğu: Taşıyıcı, taşınma eşyasını
teslim aldıktan teslim edene kadar eşyada meydana gelen zıya, hasar ve
gecikmeden sorumlu olup; gönderen ve taşıyıcının sorumluluk sınırları yükleme
hacminin metreküpü başına 1500 SDR ile sınırlanmıştır (TTK m. 897).
Bildirim: Gönderilenin / gönderenin, taşıyıcının
sorumluluğuna gidebilmesi için, zıya ve hasar açıkça görünüyorsa en geç teslim
tarihinden itibaren 3 iş günü içinde, zıya ve hasar açıkça görünmüyorsa en geç
teslim tarihinden itibaren 14 gün içinde taşıyıcıya bildirimde bulunmalıdır
(TTK m. 900). Aksi takdirde, taşıyıcının sorumluluğuna başvurma hakkı ortadan
kalkmaktadır.
Posta taşımaları: Posta taşımaları ise, eşya taşıması
ve taşınma eşyası taşıması kavramlarından farklı bir taşıma türü olarak kabul
edilmiş ve özel düzenlenmiştir. 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu uyarınca
posta taşımaları PTT ve yetkilendirilmiş hizmet sağlayıcıları tarafından
yapılmaktadır.
Kargo taşımacılığı: Kargo taşımacılığı, eşya taşıması
kapsamında kabul edilmektedir. Ancak, ticari eşya taşımalarından farklı olarak,
100 kg.dan daha düşük paket ve koliler taşınmaktadır. Kargo taşımaları, hangi
taşıma moduna göre yapılıyorsa, ona ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuat
hükümlerine tabidir.
Kurye taşımacılığı: Tek parçada en fazla 30 kilogram
ağırlığında ve/veya 300 desimetreküp hacminde olan, herhangi bir tasnif/aktarma
işlemi yapılmaksızın ve taşımacı tarafından ayrıca paketlenmeden taşınması ve
dağıtılması faaliyetleridir.
Movable goods transportation (household moving) contract: Movable goods are the belongings (furniture, kitchenware, white goods, books, etc.) in the homes of individuals and offices, excluding commercial goods (cargo). However, commercial goods, industrial machinery, and similar items are not considered moving goods. Therefore, in moving goods transportation, the sender is a natural or legal person who is a consumer.
Applicable provisions and the carrier's obligations: Movable goods transportation (household moving) is specifically regulated between Articles 894 and 901 of the Turkish Commercial Code (TTK) because such goods require special care, expertise, packaging and unpacking, and sometimes disassembly and reassembly. The most striking feature of this regulation is that, compared to goods transportation, the sender is a consumer, not a merchant. Conversely, since the carriers of the moving goods are merchants, special provisions are stipulated for the possibility of the sender being a consumer. In this context, based on the principle of consumer protection, unlike in the transport of goods, the disassembly, packaging, marking, loading, unloading, and reassembly of the transported goods are the carrier's obligation (TCC Article 895). Furthermore, the carrier must inform the sender, who is the consumer, of the liability provisions when concluding the transport contract. Otherwise, the carrier cannot benefit from liability exclusion and liability limitations. Furthermore, the carrier must inform the sender, at the latest upon delivery of the goods, about the form and timeframe for damage notification and the legal consequences that would arise if this notification is not made. If such notification is not provided, the sender may apply to the carrier even if the notification period has lapsed; the carrier cannot assert a defense that the notification period has expired (TCC Article 901).
Transportation Documents: Under the contract for transport of transported goods concluded between the sender and the carrier, the sender is not obligated to issue a transport document. However, a transport document must still be issued (by the carrier) and signed by the sender (TCC Article 896/1).
Carrier's Liability: The carrier is responsible for loss, damage, and delay in the goods occurring between the time of receipt and delivery; the liability limits of the sender and carrier are limited to 1500 SDR per cubic meter of the loading volume (TCC Article 897).
Notification: To invoke the carrier's liability, the consignee/sender must notify the carrier within 3 business days of the delivery date if the loss or damage is clearly visible, or within 14 days of the delivery date if the loss or damage is not clearly visible (TCC Article 900). Otherwise, the right to invoke the carrier's liability is void.
Postal Transportation: Mail transportation is considered a type of transportation distinct from the transportation of goods and the transportation of moving goods and is specifically regulated. In accordance with Postal Services Law No. 6475, mail transportation is performed by PTT and authorized service providers.
Cargo Transportation: Cargo transportation is considered within the scope of goods transportation. However, unlike commercial goods transportation, packages and parcels weighing less than 100 kg are transported. Cargo transportation is subject to the relevant national and international regulations, regardless of the mode of transportation used.
Courier transportation: This refers to the transportation and distribution of single-item items weighing up to 30 kilograms and/or 300 cubic decimeters, without any sorting/transportation and without separate packaging by the carrier.