Amerika’da Üç Tönnies: Park, Sorokin ve Parsons Alımlamaları


Creative Commons License

Muhammed Oguzhan G., AKYURT M. A.

TESAM AKADEMİ, cilt.10, sa.1, ss.127-155, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.30626/tesamakademi.1245675
  • Dergi Adı: TESAM AKADEMİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.127-155
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sosyoloji tarihinde sosyologların gerçekleştirdikleri araştırmalar, ortaya koydukları kavramlar ve geliştirdikleri teoriler kadar, bunların gerek kendi dönemlerinde ve otantik ulusal sosyoloji ortamlarında gerekse farklı zaman ve zeminlerde nasıl karşılanıp anlaşıldıkları, nasıl bir etkiye sahip oldukları da önemli bir araştırma alanı olarak öne çıkmaktadır. Bu araştırmada Ferdinand Tönnies’in (1855-1936) Amerikan sosyoloji ortamını nasıl etkilediği üzerinde durulmaktadır. ABD’de Edward A. Ross’un 1901 yılında “Toplumsal Kontrol” başlıklı çalışmasında Tönnies’e yaptığı ilk atfı Tönnies’in 1904 yılında St. Louis Üniversitesi Bilim ve Sanat Kongresi’nde bizzat sunduğu “Toplumsal Yapının Güncel Sorunları” başlıklı bildiri takip etmiştir. Araştırma söz konusu ilk temaslardan başlayarak Tönnies’in Amerikan sosyologları tarafından farklı alımlanma biçimlerini teşhis etmeye çalışmaktadır. Bunlardan ilki (Parkçı okuma), Chicago Okulu’nun kurucularından Robert E. Park (1864-1944) özelinde cisimleşmekte, Tönnies’in temel kavram ve ayrımlarını Chicago’da yaşanan toplumsal dönüşümü anlamlandırmak için değerlendirmektedir. İkincisi (Sorokinci okuma) Pitirim A. Sorokin (1889-1968) özelinde karşımıza çıkmakta ve seçmeci, pedagojik ve bir ölçüde indirgemeci bir nitelik arz etmektedir. Üçüncü ve sonuncu okumada (Parsonsçı okuma) ise Tönnies, Talcott Parsons (1902-1979) tarafından ortaya konan “sistem olarak toplum” tasavvuru çerçevesinde değerlendirilmektedir.
In the history of sociology, the research conducted by sociologists, the concepts they put forward and the theories they developed are significant fields or research. Recently, new research topics also attracted increasing attention such as how individual sociologists were received and understood in their own periods and authentic national sociological environments as well as in different times and grounds, and what kind of impact they had. This research focuses on how Ferdinan Tönnies (1855-1936) influenced the American sociological atmosphere. Beginning with the first reference to Tönnies in the United States in 1901 with “Social Control” and the first contact with Tönnies in 1904 when he presented a paper entitled “The Present Problems of Social Structure” at the St. Louis University Congress of Science and Art in 1904, Edward A. Ross attempts to identify the different ways in which Tönnies was received by American sociologists. The study argues that there are three modes of reception. The first of these is the Parkian reading, embodied in Robert E. Park (1864- 1944), one of the founders of the Chicago School, who utilizes Tönnies' basic concepts and distinctions to make sense of the social transformation in Chicago. Secondly, we encounter the popularizing Sorokinian reading of Pitirim A. Sorokin (1889-1968), which is characterized as selective and to some extent reductionist. The Parsonsian reading, in which Tönnies is evaluated by Talcott Parsons (1902-1979) in the context of Tönnies' imagination of society as a system, is the last of the forms of reception discussed in this article.