Akademik Veri Yönetim Sistemi
KETEBE Yayınları, İstanbul, 2024
On dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren Avrupalı devletler arasındaki ticaret ve sömürge yarışları, geçmişten gelen siyasî hesaplaşmalar, bloklaşmalar ve silahlanmalar büyük bir savaşın habercisiydi. Bu savaş, 1914’ün Haziran ayında Avusturya veliahdının bir Sırp genci tarafından vurulmasıyla kaçınılmaz hâle gelecek ve etkisi Avrupa, Asya, Afrika, Amerika ve Okyanusya’ya dek uzanarak nihayet yirminci yüzyılın yeniden şekillenmesiyle son bulacaktı.
Peki imparatorluklar yıkıp yeni devletler kuran Cihan Harbi’ni bir mizah gazetesi üzerinden nasıl okuyabiliriz?
Savaş ve mizahı yan yana getirmek hem kendi döneminde hem de bu süreci takip eden zaman diliminde muhatap için yer yer garip görünse de bir cihan savaşının imparatorluklar ve halklar nezdindeki yok edici gücünü genel okura gösterebilmek için güldürü aracı olarak Karagöz gibi ünlü mizah gazetesinin varlığı, yılları aşan bir tarihî vesikayı teşkil ediyor.
Mizah Penceresinden Birinci Dünya Savaşı, Türk basınının en uzun soluklu mizah gazetelerinden birinin, insanları güldürürken yoğun mesajlar da verebildiğini, Birinci Dünya Savaşı gibi topyekûn bir savaş zamanında dahi icra edilebildiğini ve güldürünün günümüze has bir disiplin olmadığını gösteriyor.