Edebî Dil Unsurları Açısından Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi-ÖZET BİLDİRİ

Creative Commons License

Temel Alemdar E.

II. Uluslararası Türk Kültürü ve Tarihi Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 1 - 02 Kasım 2018, ss.31

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.31
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türk dili tarihinde Eski Türkçe dönemi, MS 6. yüzyıl ile 11. yüzyıl arasını kapsamaktadır. Eski Türkçenin Köktürkçeden (6.-9. yy.) sonra gelen ikinci kolunu Eski Uygur Türkçesi dönemi (9.-11. yy.) teşkil etmektedir. Eski Uygur Türkçesinin sözvarlığı, Köktürkçeden farklı olarak benimsedikleri birbirinden farklı inanç sistemlerinin (Maniheizm, Budizm vs.) etkisiyle çeşitlilik göstermektedir. Bu makalede Eski Uygur Türkçesi dönemi Buddist çevre metinlerinden olan ve Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi adı ile tanınan Edgü Ögli Tigin ile Anyıg Ögli Tigin (İyi Düşünceli Şehzade ile Kötü Düşünceli Şehzade) çatiği (jataka), belirli kategoriler altında sıralanmış olan edebî dil unsurları açısından ele alınacaktır. Eski Uygur Türkçesinde kaleme alınan,  X. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen ve her bir sayfası 8 satırdan oluşan toplam 80 sayfalık bu el yazması metni edebî kılan ölçütlerin başında içerdiği tekrar grupları (quş quzγun, yoq çıγay, aγı barım, ögür- seβin-, …), benzetmeler (täŋri täg, ärdini täg, tütärçä…), metaforlar (ämgäk ämgän-, lenxua, tut-, …), metonimi (ölüm yer, yer täŋri, yer suβ,…), deyimler (köijülçe al-, yazuķķa tüş-, tilkä kir-, …), aynı zaman eklerinin art arda kullanımı, soru cümleleri, hitap ifadeleri gibi unsurlar gelmektedir.

Bu makalede, Paris Bibliothéque Nationale’de Pelliot Chinois 3509 ile British Museum’da Or. 8212 numaralı el yazmasının incelemesinden oluşan Hamilton neşrinin Vedat Köken tarafından 2011 yılında 2. baskısının yapıldığı İyi ve Kötü Prensi Öyküsü adlı çeviri metni esas alınacaktır.