Research Information System
Sosyoloji ve Antropoloji Kongresi: Kent, Kültür ve Bellek, İstanbul, Turkey, 8 - 09 May 2025, pp.70-71, (Summary Text)
Disasters are highly complex, multidimensional processes and events that are both materially and socioculturally destructive. Following the devastation caused by disasters, the focus is primarily on meeting the basic and immediate needs of survivors, and in the medium term on the reconstruction of livelihoods, homes, and infrastructure services, while psychological, social, and affective recovery processes are often ignored. Anthropology, which focuses on the mutual relations, interactions, and intersections of culture, society, and environment in disasters, considers disaster as a multidimensional process in which risks are constructed on a social basis and are associated with vulnerability and addresses it with a holistic approach that includes recovery processes. With this approach, recovery is not a defined stage such as a hoped-for endpoint or the restoration of the “normal” life before the disaster but refers to individual and collective efforts that are continuous. There is limited literature on how to cope with fragile processes caused by disasters and forms of resistance produced against them. Following earthquakes of magnitude 7.7 and 7.6 that occurred on February 6th, 2023 centered in Kahramanmaraş, major destruction occurred in 11 provinces of our country. Afterwards, migrations began from the region where earthquakes occurred to Istanbul, which was also expecting a large and destructive earthquake. This paper is based on ethnographic fieldwork focusing on the encounter, relationship, and interaction processes of people who experienced earthquakes in Istanbul. In this research, we tried to find an answer to the question of how the affective production and healing processes occur. The findings obtained from the interviews regarding the city, culture, and memory reveal that the sense of place was primarily disrupted by those who migrated to Istanbul from the earthquake region, related to the earthquake experiences and the magnitude of the destruction. Nevertheless, there is a loss of home and especially the loss of a city with which a passionate relationship was established. Despite its contradictions, Istanbul penetrates the healing processes of the people who come, in terms of carrying moments such as childhood, lifestyle, habits, and experiences into their memory, and at the same time allowing them to develop resistance against difficulties.
Key Words: Disaster, Earthquake, Healing, Recovery, Anthropology.
Afetler hem maddi hem de sosyal ve kültürel açıdan yıkıcılığı olan oldukça karmaşık, çok boyutlu süreç ve olaylardır. Afetlerin yol açtığı yıkımın ardından öncelikli olarak hayatta kalanların temel ve acil ihtiyaçlarının karşılanmasına, orta vadede geçim kaynaklarının, evlerinin ve altyapı hizmetlerinin yeniden yapılandırılmasına odaklanılırken psikolojik, sosyal ve duygulanımsal iyileşme süreçleri sıklıkla göz ardı edilmektedir. Afetlerde kültür, toplum ve çevrenin karşılıklı ilişki, etkileşim ve kesişim alanlarına odaklanan antropoloji, afeti, risklerin toplumsal temelde inşa edildiği ve kırılganlıkla bağdaşık olan çok boyutlu süreçler olarak görerek iyileşme süreçlerini de kapsayan bütüncül bir yaklaşımla ele alır. Bu yaklaşımla iyileşme, umulan bir son nokta ya da afet öncesi “normal” yaşantının geri kazanılması gibi tanımlanmış bir aşama değil, sürekliliği olan bireysel ve kolektif çabaları ifade eder. Yaşanan afetlerle birlikte deneyimlenen kırılgan süreçlerle nasıl başedildiği ve buna karşı üretilen direnç biçimlerinin ele alınmasının sınırlı olduğunun farkındalığıyla 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 şiddetindeki depremlerde ülkemizin 11 ilinde yaşanan büyük yıkımların ardından depremlerin yaşandığı bölgeden, aynı zamanda kendisi de büyük ve yıkıcı bir deprem bekleyen İstanbul'a göç edenlerin duygulanımsal üretim ve sağaltım süreçlerinin nasıl olduğu sorunsallaştırılarak İstanbul’da karşılaşma, ilişkilenme ve etkileşim süreçlerine odaklanan bir etnografik alan araştırması yürütülmektedir. Yapılan görüşmelerden kent, kültür ve belleğe yönelik elde edilen bulgular, deprem bölgesinden İstanbul’a göç edenlerde öncelikli olarak deprem deneyimleri ve yıkımın büyüklüğüyle ilişkili olarak yer duygusunun sarsıldığını, evin ve özellikle de tutkulu bir ilişki kurulan “kentin kaybı”nın öne çıktığını göstermektedir. İstanbul kendi çelişkisine rağmen gelen kişilerin çocukluk, yaşam tarzı, alışkanlıklar, yaşanmışlıklar gibi hatıralarını onların belleklerine taşımaya ve aynı zamanda onların zorluklara karşı direnç geliştirmelerine olanak sağlaması bakımından sağaltım süreçlerine nüfuz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Afet, Deprem, Sağaltım, İyileşme, Antropoloji.