Çalışmada Vergi Usul Kanunu’nun 160 ve 160/A maddelerinde düzenlenen mükellefiyet kaydının vergi idaresi tarafından terkin edebileceği üç farklı hal vergi hukuku ve ceza hukukunun temel kavram ve ilkeleri çerçevesinde eleştirel bir bakış açısıyla incelenmiştir. Çalışmanın ilk üç bölümünde re’sen terkin işlemlerinin şartları, dördüncü bölümde ise bu işlemlerin hukuki nitelikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda özellikle sahte belge düzenlenmesi suçunun işlendiğine dair tespitlerin ya da şüphenin olduğu durumlarda mükellefiyet kaydının re’sen terkini kararı alınması sürecinde temel hak ve özgürlüklerin korunması bakımından dikkat edilmesi gereken hususlar belirtilmiştir. Beşinci bölümde ise re’sen terkin yapılan durumlarda tebligatla bağlantılı yaşanılan sorunlar ele alınmıştır. Bu kapsamda uygulamada vergi incelemesi sonucunda mükellefiyet kaydının terkin edildiği hallerde bu hususun mükellefe ihbarname ile tebliğ edilmesinin ve mükellefiyet kaydı terkin edilen kişilere elektronik tebligat yapılarak defter ve belgelerin istenmesinin mükellef nezdinde yarattığı olumsuz durumlar açıklanmıştır. Sonuç olarak, mükellefiyet kaydının re’sen terkin edildiği durumlarda mevzuat ya da uygulamadan kaynaklı sorunlara dair değerlendirme yapılmış ve çözüm önerileri sunulmuştur.
In the study, three different cases where taxpayer registration can be canceled by the tax administration, regulated in Articles 160 and 160/A of the Tax Procedure Law, have been critically examined within the framework of the basic concepts and principles of tax law and criminal law. In the first three parts of the study, the conditions of ex officio cancellation transactions, and in the fourth part, the legal qualities of these transactions are tried to be determined. In this respect, the issues that need to be considered in terms of protecting fundamental rights and freedoms in the process of ex officio cancellation of the taxpayer registration in cases where there is a suspicion or identification that the crime of issuing forged documents has been committed are stated. In the fifth chapter, the problems experienced in connection with the notification in cases of ex officio cancellation are discussed. In this context, in practice, in cases where the taxpayer registration is canceled as a result of the tax inspection, the negative situations caused by the notification of this issue to the taxpayer together with the notification and the request for the books and documents by electronic notification to the persons whose taxpayer registration is canceled are explained. As a result, in cases where the tax registration is canceled ex officio, the problems arising from the legislation or practice have been evaluated and solutions have been presented.
